Creemers sprak zaterdag in Veenendaal tijdens het symposium ”Kerk & schuldhulp”, georganiseerd door de Evangelische Alliantie in samenwerking met de Arme Kant van Nederland/Eva (een werkgroep van de Raad van Kerken) en Kerk in Actie.„Mensen rond de dertig zijn het niet gewend een stapje terug te doen”, zei Creemers. Ze verwacht met name bij de hoogopgeleiden een probleem als ze door ontslagen of hypotheekproblemen niet meer de beschikking hebben over een riant salaris en een leaseauto. „Deze generatie kreeg haast alles wat ze wilde. Zij was het gewend om te lenen en vond het niet erg om rood te staan. Wat moeten deze jongeren als ze hun leven radicaal moeten veranderen?”

Volgens Creemers, grondlegger van de schuldhulpverlening in Nederland, moeten mensen in alle leeftijdscategorieën niet afwachten tot er wat gebeurt, maar nu al de financiën op een rij zetten en ervoor zorgen dat er financiële speelruimte is voor het opvangen van tegenvallers. Ze hoopt op een omslag in het denken. „Geld is veel te dominant in de levens van mensen. Het is een heilige koe en daar moeten we van af. We moeten leren dat geld maar een stukje van ons leven uitmaakt. Je wordt niet gelukkig van geld, maar van de relaties met mensen.”

De voorzitter van Stichting Verantwoord, die zich inzet voor de verbetering van de kwaliteit van het leven van mensen, ziet bij de schuldhulpverlening ook een rol voor de kerken weggelegd, bijvoorbeeld door de talenten van mensen met schuldhulp te versterken. „Mensen kunnen ver komen als ze goed benaderd worden.”

Toetssteen

Ds. C. van der Leest, gereformeerd vrijgemaakt predikant te Groningen, stelde dat de manier van omgaan met geld en goed een toetssteen voor het geloof is. De kerk heeft beperkingen, maar ook mogelijkheden bij het helpen van mensen met schulden. Structurele materiële hulp is zo’n grens, evenals een te ingewikkelde problematiek.

Mogelijkheden ziet de predikant niet alleen in crisissituaties, maar ook in de vorm van een eerste inventarisatie van de schulden. Als diakenen op tijd reageren, kunnen zij mogelijk de deurwaarder buiten de deur houden.

De kerk heeft kansen die anderen niet hebben, omdat zij de enige instantie is die ongevraagd bij mensen op bezoek kan komen, aldus ds. Van der Leest. „Mensen zijn nog steeds geneigd niets te zeggen over hun schulden. Als diakenen verklaren dat het een eer voor de kerk is om te helpen, geven ze kerkleden met schulden de kans om te ontdooien.”

Hij vindt dat de kerk tot taak heeft om mensen bij te brengen dat er in het leven meer is dan geld, namelijk het Koninkrijk van God, waar mensen niet doorheen zakken. Het werken aan een positiever zelfbeeld is voor mensen met schulden dikwijls belangrijk. Mensen moeten zich niet laten opjagen door hebzucht, een overtreding van het tiende gebod.

De predikant hoopt dat mensen weer geduld krijgen door bijvoorbeeld ergens voor te sparen. En dat mensen zich niet slachtoffer voelen maar zelf verantwoordelijk willen zijn. „Het heeft geen zin om passief te blijven omdat je ontslagen of gescheiden bent.” Ten slotte is volgens hem de erkenning van een beperking van belang. „Mensen die beperkingen hebben op financieel gebied zouden hun geld door anderen kunnen laten beheren”, aldus ds. Van der Leest.

Handreiking

Tijdens het symposium overhandigde drs. Peter Osendarp van de Arme Kant van Nederland/Eva de brochure ”Eerste hulp bij schulden” aan Creemers en ds. Van der Leest. De brochure is een handreiking voor kerken om mensen met problematische schulden bij te staan. De publicatie is bedoeld om kerken ervan bewust te maken dat de schuldenproblematiek meer mensen raakt dan ze vermoeden. Tegelijkertijd is de brochure een handreiking voor het kerkelijk kader. Wat kunnen zij doen en wat kunnen zij beter laten als ze mensen met schulden ondersteunen?

Drs. Osendarp stelde dat diaconieën zo nodig best een kritische bondgenoot van de gemeentelijke sociale instanties mogen zijn. Hij stelde dat de economie veel te veel is gebaseerd op het maken van schulden. „Niet alleen de bankiers moeten naar een andere ethiek toe.”