Marja Brak (61) werd in 1969 ontdekt door ds. B. J. Wiegeraad, zoals ze het zelf noemt. „Ik leidde een avond voor de jeugdvereniging van de hervormde gemeente van Zegveld, de plaats waar ik geboren ben. Ds. Wiegeraad was toen directeur van de IZB en hij zocht een secretaresse omdat de secretaresse die toen bij hem werkte, trouwplannen had. Maar ik had er helemaal geen zin in. Ik had een goede baan en wat moest ik bij de, toen nog zeer kleine, IZB? Maar ds. Wiegeraad heeft me weten te overreden. Tot m’n vreugde, zeg ik nu.”Nuchter is ze, en bescheiden. Veeleisend ook, zegt ze zelf. „Maar dat is na m’n ziekte –ik kreeg drie jaar geleden borstkanker en ben nu na een intensieve behandeling genezen verklaard– wel wat minder geworden.”

Toen ze bij de IZB kwam, was er in de hervormde Gereformeerde Bondsgemeenten nog veel pionierswerk te doen. „Er waren bijvoorbeeld maar een paar gemeenten die een evangelisatiecommissie hadden. Nu heeft iedere gemeente wel zo’n commissie. Wat dat betreft, heeft de IZB zijn doel bereikt.”

In het gebouw in Amersfoort, waar de organisatie voor zending in Nederland nog altijd gehuisvest is, heeft ze de afgelopen decennia het beleid mede uitgedacht, vormgegeven en gedragen. „Ik heb alles wel gedaan. Daarom is het nu tijd om afscheid te nemen. Ik ben van een generatie –de generalisten– die nu echt heel snel voorbij is. Anderen –de specialisten– moeten het overnemen.”

Ze praat er nuchter over, maar de zorg voor de toekomst klinkt tussen de regels door. „Het gereformeerde denken kalft snel af. Ook in onze achterban. Zeker bij de jongeren. Wie weet nog wat het betekent om gereformeerd te zijn? Emoties, daar gaat het om. En geloof heeft alles met emoties te maken, maar die kunnen ook gevaarlijk zijn. Want vandaag voel je het, maar morgen niet.”

De IZB krijgt wel het verwijt het evangelische denken in de Gereformeerde Bondsgemeenten te hebben ingedragen.

„Dat is een onterecht verwijt. Wij hebben de vragen gesteld. Steeds weer. En dat was hard nodig, want nu zien we allemaal dat we voor die vragen niet meer kunnen weglopen. Daarbij is een dosis evangelische invloed trouwens helemaal niet slecht. Maar je moet wel heel goed weten waar je zelf staat. Wat het betekent dat je gereformeerd wilt zijn. En die duidelijkheid over het eigen standpunt, dat is snel minder geworden. Vooral bij jongeren. En dan is een leeg huis snel ingenomen.

Harmen van Wijnen, de directeur van de HGJB, heeft recent in een artikel gewaarschuwd dat er nu al bijna geen geformeerd denken meer over is bij de jeugd. Daar moet veel meer aandacht aan worden besteed. In de catechese bijvoorbeeld. Ik ben het met hem eens.”

Had juist de IZB niet meer kunnen en moeten doen?
„Ik weet het niet. Wij hebben misschien te weinig flair getoond. Te weinig zelfverzekerdheid. Evangelischen hebben meer glans. Dan kruipen wij wat terug en daardoor kan de evangelische invloed dominant worden.

Op dit moment zijn er in de Protestantse Kerk allerlei ontwikkelingen als het gaat om missionair gemeente-zijn. Moet de kerk misschien het werk van de IZB overnemen? Onder andere daarover zijn we in gesprek met het moderamen, over onze plaats in de PKN. En over waar we ons geld vandaan halen.”

Hoe ziet u de toekomst van de IZB?
„Ik heb hier in huis jaren geleden een verhandeling gehouden onder de titel ”Wordt de IZB 75?”

Volgend jaar is het zover. Dus dat zullen we waarschijnlijk wel halen. Maar of we de honderd halen? Ik weet het niet. De trouw aan de eigen organisaties is niet vanzelfsprekend meer.

Aan de andere kant zijn er in onze gemeenten heel veel mensen die zich laten toerusten voor het doorgeven van het Evangelie in de eigen omgeving. Dat zie ik als zegen op ons werk.”