Proeftijd

GroenLinks wil een proeftijd van honderd dagen voor nieuwe bewindslieden. Lijsttrekker Halsema lanceerde dat voorstel zaterdag in een debat met PvdA-lijsttrekker Bos op TV-Rijnmond.

Na de eerste honderd dagen voert de Kamer een functioneringsdebat met de premier, die zich dan mag verantwoorden over het optreden van zijn collega’s. Functioneert een bewindspersoon niet voldoende, dan kan hij of zij zonder veel politiek tumult worden vervangen door een partijgenoot, aldus Halsema.

De proeftijd zou vernoemd kunnen worden naar Heinsbroek of Bomhoff, de twee ruziënde LPF-ministers die debet waren aan de val van het kabinet-Balkenende. Dat gebeurde overigens al binnen honderd dagen.

De PvdA heeft begin vorig jaar al een soortgelijk idee geopperd. Toenmalig fractievoorzitter Melkert kwam met de suggestie na honderd dagen bewindspersonen af te rekenen op hun prestaties.

„Schandalig”

SP-lijsttrekker Marijnissen sluit niet uit dat hij Balkenende aan een meerderheid helpt als diens partij een centrumlinkse coalitie wil sluiten. Maar het CDA moet dan wel mee gaan met het voorstel dat Nederland zich terugtrekt uit het militaire JSF-project. Ook zal zo’n coalitie de „schandalige” verhoging van de premies in de gezondheidszorg terug moeten draaien.

Marijnissen zei dat gisteren tijdens een nieuwjaars- annex verkiezingsfeest van de SP in een Tilburgs popcentrum. Toen hij later op de dag in het tv-programma Netwerk in debat ging met Balkenende, kwam hij opnieuw op deze kwestie terug. Hij vond de gevolgen met name voor AOW’ers onaanvaardbaar.

Balkenende verdedigde de verhoging van de ziekenfonds- en ziektekostenpremies omdat daardoor duidelijk wordt wat de gezondheidszorg daadwerkelijk kost. Het kabinet wil inkomenseffecten niet via de premieheffing, maar via de fiscus compenseren.

Marijnissen zei niet te begrijpen waarom Balkenende zijn hart heeft verpand aan de VVD. Hij benadrukte dat de christelijke kiezers die zich sociaal voelend noemen, moeten snappen dat een stem op Balkenende hoogstwaarschijnlijk een stem op Zalm is. „Hij is niet gedwongen tot samenwerking met de VVD, hij heeft een keuze en dat geldt ook voor Bos.”

Verkiezingsdebat

Hoe bepaal je wie een verkiezingsdebat heeft gewonnen? Dat is heel lastig. Het is per slot van rekening geen voetbalwedstrijd, waar eenvoudig de doelpunten geteld kunnen worden.

Neem het tv-debat van vrijdagavond. Om het de kijkers wat gemakkelijker te maken hun oordeel te geven, zette de RTL4-redactie een panel in, dat voor en na het debat commentaar gaf. En misschien ook wel om te bewijzen hoe subjectief zo’n oordeel is. Want wat bleek? Volkskrant-redacteur Jan Tromp vond PvdA-lijsttrekker Bos „de ontdekking van de avond”, communicatiedeskundige Pauline van Aken was dat met hem eens („Bos maakte de meest ontspannen indruk”), maar oud-LPF-minister Heinsbroek hield het op CDA-lijsttrekker Balkenende.

Vonden de anderen dat de demissionaire minister-president het slecht deed? Helemáál niet. Balkenende deed het juist goed. Weet je wie slecht was in het debat? Zalm. Nee, niet omdat hij het kabinet had laten vallen. Meer in het algemeen door zijn zwakke argumentatie, aldus een volstrekt ’objectieve’ Heinsbroek.

Nee, misschien is het dan inderdaad maar het beste de kijkers te laten oordelen. Die hielden het op Bos, de man die vrijdagavond inderdaad veel meer dan zijn voorganger Melkert passie en duidelijkheid ten toon spreidde. Balkenende was in de ogen van de kijkers nummer twee, Marijnissen drie en Zalm vier.

Kreeg Heinsbroek op dàt punt toch nog gelijk.

Kok’s kwartje

Het kwartje van Kok blijft tot de verbeelding spreken. Wat moet er gebeuren met de 25 Nederlandse centen die voormalig PvdA-leider Kok als minister van Financiën in 1991 op de benzine-accijns deed?

Teruggeven aan automobilist door de benzineprijs met een kwartje per liter te verlagen, zo staat in het regeerakkoord dat CDA, VVD en LPF afgelopen zomer met elkaar sloten. Nadat het kabinet was gevallen was het CDA de eerste die afstand deed van deze afspraak. Het geld moet niet terug naar de automobilist, maar moet in een fonds komen waaruit de overheid investeringen in wegennet en openbaar vervoer gaat betalen. Het kwartje van Kok brengt elk jaar 500 miljoen euro in het overheidslaatje.

Zaterdag tijdens de start van de PvdA-campagne in een oude tram bij het Rotterdamse Centraal Station, presenteerde lijsttrekker Bos een vergelijkbaar plan. Het verschil is dat de sociaal-democraten ’hun’ fonds voor bereikbaarheid en leefkwaliteit ook willen inzetten voor natuurbeleid.

Bij het CDA is verbaasd gereageerd op het PvdA-plan. „Het lijkt erop dat de PvdA ons plan nog eens heeft opgewarmd en het als iets nieuws verkoopt”, aldus een CDA-woordvoerder.