Voorzitter Ger Hukker van de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) noemde het ‘paasrapport’ van zijn vereniging donderdag ronduit slecht. „Als mijn dochter met zulke cijfers thuis zou komen, kreeg ze minimaal twee weken huisarrest.”Voor het derde kwartaal op rij was er sprake van krimp. De gemiddelde verkoopprijs ging flink omlaag, het aantal verkochte huizen liep sterk terug en woningen staan beduidend langer te koop. Alle makelaars ervaren het aan den lijve. De portefeuille is bijzonder goed gevuld met objecten, maar transacties blijven veelal uit.

Met andere woorden: ze zijn er wel druk mee, maar helaas telt alleen het resultaat. De sanering van de branche is daarmee onontkoombaar, weet de NVM, al zal de vereniging er alles aan doen om „de goeden” binnenboord te houden. Want zodra de markt aantrekt, zijn alle kwaliteiten weer hard nodig, weet Hukker.

Met de verkoop van goedkope huizen is naar verhouding niet eens zoveel mis, blijkt uit de cijfers over de eerste drie maanden van 2009. Starters, mensen die voor „betaalbaar” gaan, doorstromers in de courantere categorieën: ze hebben beduidend meer kansen dan een jaar geleden om geschikt onder de pannen te geraken. En ze pakken die ook.

Mensen die van een huis afmoeten, dienen nogal eens een (flinke) veer te laten, maar wat is daar mis mee, zeggen de makelaars. Er werd al jaren gezegd dat de markt gecorrigeerd diende te worden, nu: dat is er op dit moment aan de hand en da’s niet ongezond. Al voelt het natuurlijk behoorlijk vreemd na vele jaren van tomeloze prijsstijging. Hukker gebruikt zonder zich ongemakkelijk te voelen de term „marktconforme aanpassingen.”

De huizenverkopers die de grootste zorgen hebben, zijn logischerwijs degenen die strak in het financieringskeurslijf zitten. Hukker zou graag zien dat het kabinet juist díe categorie wat tegemoet zou komen, om te voorkomen dat er gebeurt wat dertig jaar geleden gebeurde. Vanaf eind jaren zeventig, begin jaren tachtig werden mensen „twintig jaar achtervolgd” door een hypotheekschuld die resteerde nadat de markt in elkaar was gestuikt en ze toch van hun huis af moesten. „Hoe help je deze mensen de winter door” is een terechte zorg van Hukker en zijn ruim 4000 leden-makelaars.

Wie zich ook –relatief gezien– zorgen moeten maken zijn degenen die een duur huis te verkopen hebben. Dat segment blijft ver achter in de verkoopcijfers en de verwachting is dat er uiteindelijk prijsdalingen tot 15 procent zichtbaar zullen worden. Er zijn regio’s aan te wijzen waar huizen vanaf 4 ton de afgelopen tijd zo ongeveer onverkoopbaar waren. Veel van die mensen zullen flink moeten zakken in prijs of lang moeten wachten, tot de markt verbetert.

Hoe lang het gaat duren voor de tijden van weleer en de prijzen van weleer terug zijn? De makelaars branden hun vingers niet meer aan voorspellingen. De oude niveaus terug, dat kan zomaar drie of vier jaar duren. En dan moet een kabinet tussendoor niet morrelen aan de renteaftrek. Over één ding zijn de makelaars wel stellig: de hypotheekrente blijft komende jaren stabiel.

Meer lichtpuntjes zijn er. Het aantal bezichtigingen trekt aan, de latente verhuisgenegenheid is groot. En de betaalbaarheid van huizen is er de laatste maanden alleen maar beter op geworden.