Een illusie
De VS gaan het voortouw nemen bij het streven naar een kernwapenvrije wereld. President Obama heeft dat in Praag gezegd. Omdat Amerika het enige land is dat ooit kernwapens heeft gebruikt, heeft het volgens hem de morele verantwoordelijkheid om de gevaarlijke erfenis van de Koude Oorlog op te ruimen.
De boodschap van de Amerikaanse regeringsleider klonk de aanwezige EU-leiders als muziek in de oren. Een wereld zonder dreiging van kernwapens, wie wil dat niet? De wereld hongert naar vrede. De rede van Obama getuigt echter van weinig realiteitszin.De Amerikaanse president heeft gelijk dat kernwapens tot het meest verschrikkelijke oorlogstuig behoren. Weliswaar hebben zij tijdens de Koude Oorlog de twee machtsblokken op gepaste afstand van elkaar gehouden, maar de verzuchting van oud-president Carter –„hadden we ze maar nooit uitgevonden”– is alleszins begrijpelijk. Alleen al het arsenaal kernwapens dat Amerika (9400) en Rusland (13.000) nog steeds bezitten, is genoeg om de wereld vele malen te vernietigen. Daarbovenop komt nog eens het aantal kernwapens dat andere landen bezitten.
Een reden voor de boodschap die Obama in Praag heeft afgegeven, is dat begin december van dit jaar het in 1991 gesloten Startverdrag tussen Rusland en Amerika afloopt. Samen met zijn Russische ambtgenoot Medvedev hoopt Obama in juli nieuwe afspraken te maken over vermindering van het aantal kernwapens. De Amerikaanse regeringsleider hoopt daarbij een drastische reductie te kunnen doorvoeren. Als dat lukt zal dat ongetwijfeld een krachtig signaal naar de wereld zijn.
Maar niemand moet zich illusies maken. Noch Moskou, noch Wash-ington zal zover gaan dat het een handtekening zet onder een verdrag dat het aantal kernwapens van beide landen reduceert tot nul. Want ze weten dat ze zich daarbij uitleveren aan de macht van staten die kernwapens hebben maar zich niet gebonden hebben aan internationale afspraken. Te denken valt aan Pakistan, India, Noord-Korea en ook Israël. Zolang die beschikken over kernwapenarsenalen zullen Amerika en Moskou vasthouden aan een „verantwoord minimum.”
Maar zelfs al zouden deze landen willen meewerken aan kernwapenreductie, hetgeen onvoorstelbaar is, dan nog zullen Amerika en Rusland uiteindelijk het niet verantwoord vinden om alle massavernietigingswapens te vernietigen. Het grote probleem is dat de kennis over het ontwikkelen van kernwapens inmiddels buiten de militaire laboratoria gekomen is. Steeds meer strategen zitten met de prangende vraag wat terroristen weten. De dreiging dat zij op enig moment van nucleaire wapens gebruikmaken, is beslist reëel.
Als Obama in juli zijn Russische ambtgenoot Medvedev treft, zal hij vooral met hem moeten spreken over de vraag hoe het gevaar van een nucleaire dreiging door terroristen bezworen kan worden. Dat punt heeft momenteel meer urgentie dan het op zichzelf lofwaardige streven naar een kernwapenvrije wereld waarbij Amerika en Rusland geen enkel kernwapen meer bezitten.
