Uit recent gepubliceerde overheidsgegevens blijkt dat 563.000 basisschoolleerlingen in Groot-Brittannië Engels als tweede taal spreken. Dit is zo’n 14 procent van alle scholieren en staat gelijk aan een stijging van 25 procent in vijf jaar. In een groot aantal wijken –vooral in de steden– is hun aantal gestegen tot zo’n 70 procent.Veel analisten zijn niet onder de indruk van deze cijfers. Want het Engels als tweede taal spreken betekent nog niet dat je het Engels slecht spreekt. Veel asielzoekers proberen juist snel de tweede taal erbij te leren en voeden hun kinderen tweetalig op. Verder is het aantal mensen dat in Engeland asiel zoekt de laatste twee jaar vrijwel gelijk gebleven. En trouwens: is dit niet met name een probleem voor Londen en niet echt iets wat landelijk speelt?

De tabloidpers denkt er anders over. „Dit geeft weer aan hoe wij als land onze identiteit verliezen”, zo stelt de Daily Mirror, die de overheidscijfers als voorpaginanieuws heeft. De krant voorziet een groeiende segregatie in de samenleving. En dat zou voor het land „desastreus” kunnen zijn. „Engeland heeft namelijk zijn kracht te danken aan gemeenschappelijke waarden”, zo stelt de redactie in een hoofdcommentaar.

Onderbuikgevoelens krijgen steeds meer de overhand in de samenleving. De Conservatieven verloren in 2005 nog de verkiezingen, deels vanwege een te „hard” immigratiebeleid. Inmiddels klinkt de sociaaldemocratische premier Gordon Brown rechtser dan de oppositiepartij op dit beleidsterrein, zeker na zijn beruchte pleidooi voor „Britse banen voor Britse arbeiders.”

Kon hij anders? Driekwart van de bevolking vindt dat het immigratiebeleid verkeerd wordt aangepakt. Een deel daarvan zoekt toevlucht in extreem rechtse partijen zoals de British Nationalist Party die een snelle opmars maken en na de verkiezingen in juni zelfs een vertegenwoordiging dreigen te krijgen in het Europees Parlement.

Hoe heeft het zo ver kunnen komen? In veel opzichten is er weinig nieuws onder de zon. Het immigratiedebat komt met enige regelmaat terug in de Britse publieke opinie. Al in 1968 waarschuwde Conservatief parlementariër Enoch Powell voor „rivieren vol bloed” als gevolg van immigranten die „de heerschappij over de bevolking willen.”

Sinds de Tweede Wereldoorlog ontvangt Engeland jaar in jaar uit een groeiende groep immigranten. Van rond de 30.000 in de jaren 70 tot 333.000 in 2007. Veelal worden ze aangetrokken door de tot voor kort sterke Britse economie, en vaak komen ze uit voormalige koloniën, zoals Pakistan en Bangladesh.

De oppositie verrechtst als het ware met de ontevreden burger mee. „We moeten alle illegale immigranten in grote gevangenissen plaatsen en vervolgens meteen wegsturen,” stelde de Conservatieve parlementariër Anne Widdecombe onlangs onomwonden.

Anderen houden het hoofd koel. Zo zoekt de burgemeester van Londen, Boris Johnson, naar pragmatische oplossingen. „We kunnen niet massaal immigranten gaan deporteren”, vindt hij. „We moeten naar andere, meer morele, oplossingen kijken, zoals een generaal pardon voor goed geïntegreerde immigranten.”