FNV-voorzitter Agnes Jongerius bedong dinsdagavond dat de Sociaal Economische Raad (SER) alternatieven mocht bedenken voor de verhoging van de AOW-leeftijd naar 67 jaar.Theeuwes, algemeen directeur van SEO Economisch Onderzoek: „Op korte termijn trekt Jongerius aan het langste eind. Het akkoord tussen de coalitiefracties heeft nu het schoonheidsfoutje dat de verhoging van de AOW-leeftijd nog niet definitief is. Jongerius kan dit met trots aan haar achterban vertellen, maar moet die tegelijk voorbereiden op het onvermijdelijke. Er lijkt in de samenleving een meerderheid te zijn voor verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd te zijn. Op lange termijn komt die er wel.”

Hoe machtig zijn de vakbonden?

„De SER, waarvan de vakbonden deel uitmaken, is een adviesorgaan met een invloedrijke positie in het politieke landschap, met name op het terrein van de sociale zekerheid. Ook zijn de bonden machtig door de algemeenverbindendverklaring van cao-afspraken. Als er een cao-akkoord ligt tussen bonden en bedrijven, zegt de minister dat die geldt voor de hele sector.”

Is die macht terecht?

„Gezien het aantal leden van de bonden niet. Minder dan één op de vier werknemers is lid van een vakbond en velen van hen zijn ouderen. Het verzet van de FNV tegen langer doorwerken is daarom wel begrijpelijk. De bonden zijn de spreekbuis van de werkende Nederlanders. Vijftien, twintig jaar geleden gingen er stemmen op om de rol van de hele SER in te perken. Nadat de macht van dit adviesorgaan een tijdje minder groot is geweest, is die nu weer helemaal terug. Ik denk ook niet dat er een Kamermeerderheid is voor het verzwakken van de macht van de SER.”

Had de regering wel met de bonden moeten praten voor ze met het akkoord naar de Kamer ging?

„Ik begrijp de verontwaardigde reactie van het deel van de Kamer. Theorethisch is het ook een rare volgorde. In het democratisch stelsel is de Kamer het machtigste orgaan met het hoogste gezag. De regering wil natuurlijk vermijden dat het Museumplein volloopt met betogers en dat er stampij komt. Eerst met de bonden praten is zo bezien een betere route.”

Hoe groot is de macht van vakbonden in het buitenland?

„Daar zijn ze minder belangrijk. In Angelsaksische landen zijn de bonden zelfs totaal onbelangrijk. Ze spelen daar alleen een rol op sectorniveau. In Zuid-Europa en Frankrijk ligt de macht van de vakbonden op straat. Ook in Duitsland zijn de bonden machtig en organiseren ze grote stakingen. Daarmee vergeleken is de situatie in Nederland veel beschaafder. Hier wordt de strijd aan de vergadertafel gestreden.”