”Het geloof behouden”
Auteur: M. Timmermans
Uitgeverij: Timmermans
Veen, 2000
ISBN 90 804812 3 8
Pagina’s: 284
Prijs: tot 1 januari ƒ 32,50, daarna € 17,00.Het troostboek uit Heidelberg wordt werkelijkheid voor Johan van Breitenfeld. Dat is de kern van ”Het geloof behouden.” Auteur M. Timmermans uit Veen sluit met dit boek zijn driedelige serie over de Heidelbergse Catechismus in verhaalvorm af.

De catechismus vormt de feitelijke hoofdlijn van de serie, waarvan de eerste delen enige tijd geleden verschenen. Ellende, verlossing en dankbaarheid zijn ook de elkaar opvolgende thema’s van de boeken. De belevenissen van Johan van Breitenfeld vormen een tweede lijn. Timmermans wil de lezer vooral inwijden in de geschriften van Olevianus en Ursinus. Hoofdstukken uit de catechismus worden verweven met de geschiedenis van een jongen en een meisje (en hun gezinnen) tijdens de Dertigjarige Oorlog (1618-1648).

Johan vindt in het derde boek zijn Machteld terug. Het van huis uit rooms-katholieke meisje wordt overtuigd protestants. Dit gebeurt te midden van een reeks gebeurtenissen die elkaar in een rap tempo opvolgen. Johans zus Anna wordt door wrede soldaten de dood ingedreven, vader wordt door hen meegenomen en de rest van gezin vindt een schuilplaats in de bossen. Zijn vriend Karl, die voor Johan zo belangrijk is geweest bij zijn vele geloofsvragen, kwam al eerder om in een hinderlaag. Na diens dood, in het tweede deel, komt zoeker Johan tot bekering.

Smid
De belevenissen van Johan van Breitenfeld eindigen in zijn geboorteplaats Freinsheim. Hij wordt daar smid in de plaats van zijn vader. In het laatste hoofdstuk geeft hij zelf les aan jongeren uit de catechismus.

Dat het vooral gaat om de Heidelberger en Johans worstelingen, blijkt eens te meer uit die laatste hoofdstukken. Over de Dertigjarige Oorlog, van cruciaal belang voor de afloop van Johans strijd, wordt min of meer in samenvattende zin geschreven. Immers, Johan heeft het geloof behouden. Daar gaat het om.

Timmermans, die de trilogie in eigen beheer uitgaf, richt zich vooral op jongeren, zo blijkt uit zijn naschrift. Zelf spreekt hij van de „catechismus in een levensecht verhaal.” Directe aanleiding om zijn driedelige serie te schrijven was voor de voormalige evangelist en godsdienstleraar een diepgaand verschil van mening op zijn werk over de waarde van de Heidelbergse Catechismus. Op de christelijke vbo-school waar hij tot voor kort werkte, moesten de belangrijkste wereldgodsdiensten in vier jaar tijd worden behandeld, terwijl de catechismus als achterhaald werd beoordeeld. „Nu is een stuk kennis van de wereldgodsdiensten nuttig, maar kennis van de enige troost hoogst noodzakelijk in leven en sterven”, aldus de auteur.

Diepste drijfveer
Het was ook zijn diepste drijfveer dit aan jongeren, die vaak niet zo gemakkelijk naar de op het oog niet eenvoudige leerboeken grijpen, duidelijk te maken. Zijn poging om dit eenvoudig te doen, is zeker geslaagd. Of heel veel jongeren zich daarmee ook echt in de catechismus zullen verdiepen, moet worden afgewacht.

Net als de andere delen is het boek verlucht met fraaie illustraties van Adri Burghout.