„De eerste keer in de cel moest ik een knop omzetten”
Actie voeren zit haar in het bloed. Al tien jaar is Jetske Nagtglas (35) actief voor Greenpeace. „Na een actie heb ik wel eens een nacht wakker gelegen.”
Japan, Finland, Spanje, Ant-arctica, België: over heel de wereld voerde ze actie. Ze heeft er geen flauw idee van hoeveel protestacties ze op haar naam heeft staan. „In het begin hield ik een plakboek bij, maar daar ben ik mee gestopt.”Een aantal acties blijft Nagtglas bij. Omdat ze zo intensief waren. Omdat de adrenaline door haar heen gierde. Of omdat het zo veel voldoening gaf.
„Ik ben in Antarctica geweest, op campagne tegen de walvisjacht. Met een rubberboot voeren we tussen de walvissen en de walvisjagers in. Van dichtbij zag ik walvissen sterven aan granaatharpoenen die in hun lichamen ontploften. Het duurde soms een halfuur voordat ze dood waren. Aangrijpend is dat.”
Gevaar? Nagtglas kent het. Het is een wezenlijk onderdeel van haar werk als actievoerder. Ze laat zich er echter niet door beïnvloeden. „Tijdens de actie tegen de walvisjacht had ik maar één gedachte: als ze maar niet op de walvissen schieten. Ik stond achter het stuur. Links naast mij stond iemand die mij vertelde welke kant het schip opging. Rechts van mij gaf iemand aanwijzingen waar de walvissen zich bevonden. Ik moest zo veel mogelijk tussen schip en walvis in proberen te blijven.
Achteraf heb ik wel eens een nacht wakker gelegen en gedacht: wat als zo’n harpoen in onze boot was terechtgekomen? Maar op het moment zelf giert er zo veel adrenaline door je lichaam dat je niet bang bent.”
Ooit heeft ze een actie afgeblazen omdat die haar onveilig leek. „Een bevoorradingsschip voorzag bij Antarctica brandstof een fabrieksschip van brandstof. Met een rubberbootje voeren wij tussen de twee schepen als protest. Mijn boot raakte verstrikt tussen de kabels die tussen de beide schepen lagen. Een benauwd moment. Gelukkig schoot hij na een tijdje weer los. Ik ben daarna op veilige afstand van de boten gaan liggen.”
Een andere actie die Nagtglas nog helder voor de geest staat, was het protest achttien jaar na de ontploffing van een pesticidefabriek in Bhopal, India. „Een giframp.” Greenpeace vertrok naar India, nam giftig afval mee en voer er linea recta mee naar Nederland, waar een hoofdkantoor zat van het bedrijf. „”Return to sender”, noemen we dat. Aan boord waren twee mensen uit India. Ze waren ziek van het gif en daarbij zeeziek, maar er sprak zo veel dankbaarheid uit hun houding. Het verwonderde hen dat er mensen aan de andere kant van de wereld waren die zich druk maakten om hun lot. Dat geeft voldoening.”
Een sleutelwoord voor Nagt-glas: voldoening. Ze is een wereldverbeteraar. Een dag lang vastgeketend zitten, uren achter elkaar moeten staan, extreme hitte, kou, regen, een dag niet eten of drinken, een arrestatie: Nagtglas heeft het allemaal meegemaakt. Het deert haar nauwelijks. „De eerste keer dat ik in de cel zat, moest ik een knop omzetten. Het is erg als de deur achter je dichtgaat en je geen enkele invloed op je leven meer kunt uitoefenen. Maar toen bedacht ik: zojuist zat ik uren op een dak vanwege onze actie voor zonne-energie, nu zit ik gewoon in de cel voor zonne-energie.
Als actievoerder kan ik iets bijdragen aan het verbeteren van de wereld”, zegt ze. „Ik weet dat mijn persoonlijke inzet verschil maakt. Dan is het niet erg een tijdje zonder voedsel te moeten.”
Een concreet resultaat van haar acties? „Jarenlang werden scheepswanden ingesmeerd met TBT-houdende verf, een giftige stof die de plantengroei op de scheepswanden moet tegengaan. De stof had echter ook heel nare effecten voor de rest van het leven in zeeën en oceanen. Inmiddels is de stof verboden.” Trots: „Door ónze acties, waar ik ook aan heb meegedaan.”
Haar ouders stonden tien jaar geleden niet te juichen toen ze met actie voeren begon. Inmiddels zijn ze eraan gewend, zegt Nagtglas. „Ze weten dat ik geen onbezonnen dingen doe. Maar mijn vrienden vinden het wel eens vervelend als ik op het laatste moment een verjaardag moet afzeggen omdat ik actie moet voeren.”
Niet dat ze daarom spijt heeft gehad van haar keuze activist te worden. Al heeft ze wel eens morele dilemma’s gehad. Individuen hebben soms immers te lijden onder de acties. Maar: „Actie voeren is voor ons het laatste redmiddel. Pas op het moment dat we met onderhandelingen niet verder komen, nemen we hardere maatregelen. Maar ze blijven altijd geweldloos.”