Vanuit Gods Woord zijn verschillende teksten aan te wijzen waarin de relevantie van het onderwijs wordt benoemd. We kunnen dan denken aan Deuteronomium 6: „Zo zult gij den Heere uw God liefhebben met uw ganse hart en met uw ganse ziel en met al uw vermogen. En gij zult ze uw kinderen inscherpen en daarvan spreken.”We denken ook aan de mooie geschiedenis van de genezing van de verlamde in Lukas 5. Deze man is verlamd en zeer beperkt in zijn mogelijkheden. Toch is er een andere nood, die hem meer drukt. Bij hem leeft de vraag naar verzoening met een heilig en rechtvaardig God. Daarom moet hij bij Jezus zijn!

Deze nood deelt hij met zijn vrienden en ze hebben hem begrepen. Vanuit deze nood zag Jezus hen in het geloof tot Zich komen. Hier gingen hart en hand samen. En ze kregen passend onderwijs.

Elke dag mogen we in het christelijk onderwijs doen wat de vrienden in praktijk hebben gebracht. We moeten ons wel de vraag stellen of de Heere van de onderwijsgevenden hetzelfde kan zeggen als van de vrienden en de verlamde: „En Hij ziende hun geloof…” Dat zal doorklinken in ons spreken en handelen met de leerlingen.

In het speciaal basisonderwijs komt daar nog bij dat het gaat om leerlingen met een meer of mindere cognitieve begaafdheid, met gedragsproblemen of met een persoonlijkheidsstoornis. We mogen hen bij de hand nemen, stimuleren en tot prestaties uitdagen. Ook het ontwikkelen van sociale competenties hoort bij het mooie en uitdagende beroep in het onderwijs.

Met name in het speciaal basisonderwijs is er echter veel moeite met het vervullen van vacatures. Terwijl het juist deze leerlingen zijn die gezien hun problematiek extra begeleiding nodig hebben. Waar de hulp op de basisschool eindigt, moet die met veel inzet voortgezet worden in het speciaal basisonderwijs. Waar blijven de ”dragers van elkanders lasten”?

De samenwerkingsverbanden van de reformatorische scholen hebben zichzelf opgelegd dat er geen kind tussen wal en schip valt. Met andere woorden: elk kind krijgt onderwijs. Dit onderwijs is afgestemd op de behoeften van het kind. Er zijn passende zorgarrangementen.

Vervelend

Basisscholen, speciale basisscholen en het voortgezet onderwijs zorgen hier samen voor. We zetten dus geen kind buiten boord met de gedachte dat een andere school dit wel gaat oplossen. Te kort door de bocht misschien?

Elk schooljaar worden er in het speciaal basisonderwijs tussentijds leerlingen opgevangen die geen adequate en verantwoorde begeleiding meer kunnen krijgen op de basisschool. Na veel zorginspanningen is de school in overleg met de ouders het verwijzingstraject naar het speciaal basisonderwijs ingegaan. Het is dan heel vervelend voor de ontvangende school als hij de noodzaak van plaatsing voelt, maar door het tekort aan leerkrachten nee moet zeggen.

Waar praten we over? Neem bijvoorbeeld de Ds. D. A. Detmarschool in Ede. In Zwolle zijn de problemen vergelijkbaar. Op dit moment zijn er twee volledige formatieplaatsen te vervullen en is er een vacature voor een halve week. Na de zomervakantie gaan er drie groepsleerkrachten met zwangerschapsverlof. Kinderen die aangemeld worden, komen op wachtlijsten of zitten thuis. Ze hangen buitenboord, is er dan niemand die hun de reddingsboei toegooit?

Er werken in het (speciaal) basisonderwijs idealisten, ambitieuze en warme persoonlijkheden. Ze zijn op elke school te vinden. Soms realiseren ze zich dit zelf niet. Ze kunnen goed organiseren en vieren verschillen. Ze denken na over oorzaken van gedrag en stemmen hun handelen daarop af. Samen met collega’s delen ze zorgen en successen.

Geen vrijblijvendheid

Er zijn ook mensen die aangeven dat ze deze competenties graag willen ontwikkelen. Kinderen met meer en andere zorg hebben hun warme belangstelling. Juist hen die aan het begin van hun onderwijsloopbaan staan, kunnen in de opleiding veel kennis opdoen als de pabo’s daar werk van willen maken.

In het kader van passend onderwijs mag er geen vrijblijvendheid zijn aangaande leerlingenzorg. Het is belangrijk dat iedere student verplicht de minor zorg volgt. Natuurlijk heeft niet iedereen evenveel kwaliteiten op dit gebied. Maar er is wel bagage nodig om passend onderwijs tot een succes te maken. Laat studenten in het derde en vierde cursusjaar twee of drie dagen per week stage lopen in het speciaal (basis)onderwijs. Dan pas weet je echt waarvoor je kiest!

Waar kunnen we beter in investeren dan in onze jeugd? En wie heeft ons meer nodig dan de kinderen in het speciaal basisonderwijs?

De auteurs zijn directeur van respectievelijk de Ds. D. A. Detmarschool in Ede, de Obadjaschool in Zwolle en de Eliëzerschool in Zwolle.