In de hervormde gemeente van Rhenen wordt ook rekening gehouden met de nieuwe eisen. In Rhenen blijken de eisen echter iets afgezwakt. Er staat in elk geval wel weer een kerstboom in de Cunerakerk, in tegenstelling tot vorig jaar. In andere gemeenten moest het groen geïmpregneerd worden om aan de lokale brandveiligheidseisen te voldoen.

Tijdens de kerstdagen zitten veel kerken weer vol. Sinds de gebeurtenissen in Volendam is waakzaamheid echter geboden. In veel diensten is ook uitwendige aandacht voor Kerst, in de vorm van een kerstboom, kaars, slingers en kerststerren. Soms branden uitsluitend met Kerst de kroonluchters die vroeger elke zondag oplichtten. Andere kerken nodigen een koor uit om inhoud aan de dienst te geven. Maar ook in kerken waar geen uiterlijke franje aanwezig is, zit op eerste kerstdag de kerk voller dan anders.

In Renswoude staat geen kerstboom. En er hangt geen groen, zegt de plaatselijke predikant, ds. C. G. Visser. „Maar ook in onze hervormde gemeente, waar de historische Koepelkerk op gewone zondagen vrijwel altijd volzit, komen met Kerst beduidend meer mensen. Omdat we bij een overvolle kerk niet meer voldoen aan de eisen die woensdag de dag gelden, beleggen we nu dubbele diensten. We zijn ook bezig een galerij te realiseren. Dat kost echter wat tijd, omdat het om een monumentaal pand gaat. Nu hebben we om kwart voor negen en om halfelf een dienst. Het is voor de kerkenraad best een beetje spannend hoe het uitpakt, zo’n eerste keer.”

In Rhenen is er op kerstavond, voorafgaande aan eerste kerstdag, in de Cunerakerk een dienst waarin ds. M. Snaterse voorgaat. „We hebben aandacht voor de veiligheidsregels. Maar met Kerst letten we wat minder op het aantal mensen in stampvolle kerk.”

In het wijkcentrum Rhenen Hoog, waar de predikant op eerste kerstdag preekt, mag nu wel een kerstboom staan. „We letten extra op. We hangen wat minder versieringen aan wanden en plafonds dan voorheen.”

Vreugde over goed gevulde kerken wordt enigszins getemperd door zorgen over de gevaren die overvolle bedehuizen opleveren. De gezamenlijke kerken hebben daarom binnen de commissie kerkelijke gebouwen van het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) een circulaire geschreven voor alle kerkbesturen van parochies en gemeenten. De commissie behartigt de belangen van de kerkgenootschappen met betrekking tot de kerkelijke gebouwen. Dat gaat dan bij voorbeeld over monumentenbeleid, subsidies en onroerendezaakregelgeving.

In de circulaire staan de belangrijkste tips op het gebied van veiligheid op een rij. Via websites van onder andere de SoW-kerken kunnen de exacte richtlijnen bekeken worden. Het CIO vraagt allereerst aandacht voor de nooduitgangen in het kerkgebouw. Het is noodzakelijk dat iedereen het gebouw bij een calamiteit snel en veilig kan verlaten.

Kerkbesturen worden opgeroepen ingangen, doorgangen en gangpaden binnen een straal van 2 meter vrij van obstakels te houden en de uitgangen, inclusief de nooddeuren, tijdens een volle dienst van het slot te halen. In de circulaire geeft CIO informatie over de juiste berekeningswijze van het aantal kerkgangers per uitgangsbreedte. Hierover bestaan namelijk veel misverstanden.

In de hervormde gemeente van Roden (classis Assen) neemt de kerkvoogdij de kwestie van de veiligheid hoog op, zegt mevrouw ds. H. Postma. „Wij volgen de richtlijnen. En de plaatselijke brandweer is langs geweest voor overleg. We hebben bekeken welke versieringen, naast de grote kerstboom in de liturgische ruimte, verantwoord zijn. De adventskrans, die brandt in de adventsweken, is tegen brand geïmpregneerd en heeft daarom elke zondag mogen branden.”

Ds. Postma stelt vast dat de brandweer in dit opzicht goed beseft dat een kerk geen disco is. „De brandweer gaat bij ons weliswaar serieus om met haar taak, maar is tegelijkertijd heel begripvol. Vorig jaar waren sommigen bezorgd over gelijke eisen voor disco en kerk, terwijl er toch geheel ander publiek komt. In de hervormde 13e-eeuwse Catharinakerk in Roden zijn op kerstavond twee diensten. Op eerste kerstdag is er een dienst. De brandweer stelde als eis dat bij de uitgangen, inclusief de nooduitgangen, een vrijwilliger aanwezig is die kan assisteren bij een eventuele calamiteit.”

In sommige kerkgebouwen wordt rond de kerstdagen kerstbomen opgesteld. De plaatselijke brandweer geeft daarvoor op maat gesneden voorschriften. Het CIO wijst in zijn publicatie op een aantal concrete aandachtspunten. De kunststofkerstboom, gemaakt van een niet zo snel brandend type kunststof, is een goed alternatief voor een echte, luidt het advies. In grote en hoge kerkruimtes is het plaatsen van meerdere kerstbomen toegestaan, indien ze op ruime afstand van elkaar worden geplaatst. Voor het gebruik van kaarsen geldt dat ze in een stevige houder op een vlakke ondergrond moeten staan.

Eisen rond brandveiligheid en andere veiligheidseisen lopen in elkaar over. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg heeft daarom een informatieblad uitgebracht. De tekst is te raadplegen op de website van de Samen op Weg-kerken (www.sowkerken.nl).