De Venezolaanse president Hugo Chavez vormt in dit verband bepaald geen uitzondering. Sinds zijn aantreden in 1998 heeft hij alles in het werk gesteld om aan de macht te blijven. In 2000 en 2006 lukte dat nog door reguliere verkiezingen, hoewel er gerede twijfel over het eerlijke verloop van de stembusstrijd was. Volgens de grondwet moet Chavez echter na zijn huidige ambtstermijn, die in 2012 afloopt, het veld ruimen.De linkse revolutionair is dat vooralsnog niet van plan. In 2007 organiseerde hij al een referendum om de bevolking steun te vragen voor een grondwetswijziging die het mogelijk maakt om het Venezolaanse staatshoofd telkens opnieuw te kiezen. Die volksraadpleging verloor hij nipt.

Chavez liet het echter niet bij die nederlaag zitten. Zondag staat een nieuw referendum gepland, waarin hij de Venezolanen wederom om verlenging van zijn ambts-termijn zal vragen. „Als God het wil en als ik de gezondheid krijg, zal ik met jullie zijn tot 2021”, hield hij zijn onderdanen eind vorig jaar voor. De oppositie reageerde verbeten. „Veertien jaar Chavez is meer dan genoeg.”

Sinds de president het laatste referendum verloor, is er feitelijk niets veranderd. Toch brengt hij de kwestie opnieuw in stemming. Bij de vorige raadpleging moest het volk zich ook over andere grondwetswijzigingen uitspreken; nu slechts over herverkiezing van het staatshoofd. Vandaar dat Chavez een nieuwe poging waagt om zijn ambt veilig te stellen.

Of het aan de macht blijven van Chavez het Zuid-Amerikaanse land vooruit zal helpen, is maar zeer de vraag. De president zelf roept om het hardst dat zijn tienjarig bewind ongekende veranderingen in Venezuela teweeg heeft gebracht. Daarmee spreekt hij geen onwaarheid. Of het veranderingen ten goede waren, valt echter te betwijfelen.

Chavez kon de afgelopen jaren profiteren van hoge olieprijzen, om daarmee sociale programma’s in Venezuela op te zetten. Zelfs de grootste critici van de president moeten dan ook toegeven dat de armoede in het land sinds zijn aantreden aanzienlijk is afgenomen. Daar staat echter tegenover dat de maatregelen die het staatshoofd heeft genomen niet duurzaam zijn en alleen met een hoge olieprijs in stand kunnen worden gehouden. Door de recente daling van de olieprijs staan veel van deze programma’s inmiddels al zwaar onder druk.

De Venezolaanse regering is sinds het aantreden van Chavez aanzienlijk autoritairder in haar optreden geworden. Bovendien is de zware criminaliteit fors toegenomen en rijst de inflatie –de hoogste in Latijns-Amerika– de pan uit. Volgens cijfers van Transparancy International, een organisatie die landen op corruptie beoordeelt, kent Venezuela na Haïti tevens het hoogste niveau van corruptie in Latijns-Amerika.

En dan is er natuurlijk nog de relatie met het Westen. De revolutionaire Chavez maakte zich in het Witte Huis niet bepaald geliefd met zijn talrijke scheldkanonnades aan het adres van de Verenigde Staten in het algemeen en aan president Bush in het bijzonder.

Ook het aanhalen van de banden met Rusland is westerse landen een doorn in het oog. Eind vorig jaar oefende de Venezolaanse marine samen met schepen van de Russische vloot in de Caraïbische wateren. Het was voor het eerst sinds de Koude Oorlog dat Russische oorlogsbodems in het gebied verschenen.

Het is daarom te hopen dat de Venezolaanse bevolking zondag haar keuze van een goed jaar geleden bevestigt.

Reageren aan scribent? buza@refdag.nl.