Balkenende: EU-top wordt nog spannend
De Europese top donderdag en vrijdag in de Deense hoofdstad Kopenhagen wordt zeker geen „champagnetop” met alleen maar blije gezichten over de uitbreiding van de Europese Unie (EU) met tien nieuwe landen.
Dat zei premier Balkenende woensdag in een debat met de Tweede Kamer. Balkenende verwacht een „pittige top” met een aantal lastige onderwerpen. Het Nederlands kabinet lijkt binnen de EU vrijwel alleen te staan in de discussies over Turkije en over de financiële ondersteuning van de nieuwe EU-landen. Op beide onderwerpen kreeg het kabinet woensdag wel stevige steun van de Tweede Kamer.
De discussie over Turkije draait om de vraag hoever de EU nu al moet gaan ten aanzien van het openen van onderhandelingen over mogelijke toetreding. Nederland wil Turkije nog geen datum geven voor het begin van die onderhandelingen. Het maximale dat het kabinet aan wil bieden is een „datum voor een datum”; het noemen van een deadline waarop duidelijk moet zijn wanneer de onderhandelingen zullen starten.
Dit zou betekenen dat de EU in 2004 bekijkt of Turkije zijn leger dusdanig heeft hervormd en zoveel meer aandacht geeft aan minderheden dat het land voldoet aan de politieke eisen van de EU om te mogen beginnen aan de voornamelijk economische toetredingsonderhandelingen. De meeste Europese landen willen, onder druk van de Verenigde Staten, verder gaan door Turkije al een datum aan te bieden waarop daadwerkelijk met de echte onderhandelingen kan worden begonnen.
De tien kandidaat-landen die die onderhandelingen praktisch al achter de rug hebben, treden in mei 2004 toe tot de EU. In Kopenhagen hopen ze nog zo veel mogelijk geld binnen te slepen. Nederland is daar fel op tegen, maar ook hierin staat het kabinet behoorlijk alleen.
Algemeen klonk in de Kamer verder de oproep aan het kabinet-Balkenende om niet te zwichten voor druk of dreigende taal vanuit Turkije over een toekomstige toetreding. Ook in het dossier Cyprus mag Ankara de EU niet chanteren, vindt de Kamer.
Minister De Hoop Scheffer van Buitenlandse Zaken beloofde de Kamer de druk maximaal te houden om ervoor te zorgen dat de gedeelde status van Cyprus vóór toetreding tot de EU wordt opgeheven. Mocht dat echter niet lukken, dan wil Nederland toetreding niet in zijn eentje dwarsbomen.
Felle kritiek kwam er vanuit de Kamer op voorzitter Prodi van de Europese Commissie, die volgens de PvdA „het talent heeft de verkeerde dingen op het verkeerde moment te zeggen” en die het belang van kleinere landen zoals Nederland onvoldoende behartigt. Premier Balkenende was het eens met de kritiek op Prodi.