Wistrich heeft berichten op de televisie, radio, in de kranten en commentaren op internet voor een belangrijk deel gevolgd. „Telkens als er sprake is van een gewapend conflict in het Midden-Oosten verschijnen er berichten die zeer anti-Israël zijn en grenzen aan en overgaan in antisemitisme. Deze keer was dat meer dan ooit het geval. De blinde haat tegen Israël, gekoppeld aan de oproep dat het land moet verdwijnen, kwam in Europa weinig voor. Maar dat soort antisemitisme, dat aanstuurt op genocide, stak deze keer duidelijk de kop op. Vaak gebeurde dat in demonstraties die door moslims werden geleid. Anderen deden daar aan mee of gingen er niet tegen in.”De oproep van sommige commentatoren om de Joodse staat te vervangen door een binationale staat is niet relevant, aldus Wistrich. „Toen ik een student was in de jaren zeventig, presenteerde de PLO dit argument. Radicale moslims zijn helemaal niet geïnteresseerd in binationalisme. Ze willen een Palestina waarin geen Joden wonen. Hooguit mogen een paar Joden blijven wonen als beschermde tweederangsburgers, die verder geen rechten hebben.”

Superioriteit
De oproep Israël te vervangen door een seculiere democratische staat voor Joden en Palestijnen is geen antisemitisme, maar iets anders, stelt Wistrich. „Het is een oproep de Joodse soevereine democratische en onafhankelijke staat af te breken en deze te vervangen door iets dat nooit heeft bestaan in het Midden-Oosten.”

De anti-Israëlhouding ging gepaard met een toename van antisemitische incidenten. Wistrich zegt dat betrouwbare organisaties die antisemitische incidenten registreren, meldden dat er tijdens de oorlog in Gaza sprake was van een toename van 300 procent. Er deden zich in de drie weken evenveel incidenten voor als normaal in vijf maanden.

Waar Wistrich zich over verbaast is dat linkse Europeanen de Palestijnen op een weinig kritische manier steunen, ongeacht wat zij doen. „Hamas roept openlijk op de ander te vernietigen. De ideologie is gebaseerd op een doodscultus, op antisemitisme en op de superioriteit van moslims over niet-moslims en van mannen over vrouwen. Hoe kunnen mensen in Europa bij demonstraties zeggen: „Wij zijn nu allemaal Hamas?” Dat vind ik een ongelooflijk dwaze vorm van zelfindoctrinatie. Waarom zijn zij niet in staat door te denken? Waarom vragen ze zich de reden van het conflict niet?”

Wistrich noemt het schokkend dat sommigen in Europa makkelijk een eenzijdige visie kunnen hanteren op een zeer complex Midden-Oostenconflict. „Wij moeten niet menen dat we zonder fouten zijn. Maar Europa moet zich afvragen wat zijn essentiële waarden zijn. Als ze zo gemakkelijk een leus kunnen roepen als ”Wij zijn nu allemaal Hamas”, dan moet men zich afvragen wat zij willen verdedigen. Als ik nu in Europa zou wonen, zou ik daar zeer bezorgd over zijn.”

Underdog
Wat Wistrich signaleert onder linksgeoriënteerde Europeanen is een instinctmatige sympathie voor de underdog. „Dat kan heel erg misleidend zijn. Want het geeft een vrijbrief aan degene die gezien wordt als de zwakke. Het is een soort simplistische politiek: het symbolisme van bewegingen als Hamas en Hezbollah accepteren zonder te begrijpen waar deze organisaties voor staan en wat hun beleid is. Het is interessant te zien hoe Palestijnen die tot Fatah -de Palestijnse partij van president Mahmoud Abbas- behoren, veel kritischer over de Hamas denken dan veel Europeanen.”

Deze maand wordt een conferentie gehouden in Londen waarbij parlementariërs spreken over een strategie om het antisemitisme te bestrijden. Wistrich is een van de initiatiefnemers. Niemand hoeft zich volgens Wistrich de illusie te maken dat het antisemitisme op regeringsniveau kan worden opgelost. „Het werkelijke probleem bevindt zich op straat en in wat er gepredikt wordt in de Europese moskeeën.”

Het anti-Joodse element in die prediking is belangrijk, maar het gaat in feite veel dieper, aldus Wistrich. „Het betreft de oproep tot de wereldwijde heilige oorlog voor de verbreiding van de islam. Europese leiders dienen deze duidelijker onder ogen zien dan tot nu toe het geval is geweest. Als deze niet duidelijk onder ogen wordt gezien, is het onvermijdelijk dat er xenofobische reacties ontstaan.

Hoe staat het met antisemitisme in de Arabische wereld?
„Ik geloof dat het antisemitisme dat zich voordoet in de Arabische wereld en in Iran dodelijk is. Het is de ergste vorm van antisemitisme die we sinds de naziperiode gezien hebben. Het doel ervan is de vernietiging van Israël goed te praten. Het gebruikt daarbij alle technieken en methodes die we eerder hebben gezien. Met andere woorden: het betreft een samenzweringstheorie die zegt dat de Joden de wereld willen beheersen en dat zij de islam willen vernietigen, dat zij over Amerika heersen en de Holocaust hebben bedacht of deze ruimschoots overdrijven, dat zij een bloeddorstig, kannibalistisch en oorlogszuchtig volk zijn. De sporen ervan zijn al in de Koran en in islamitische bronnen te vinden, maar deze zijn in de laatste twee tot vier decennia opgeblazen om een beeld te creëren van Joden als monsters.”

Volgens Wistrich fungeert het antisemitisme als bindmiddel in een toenemend verdeelde Arabische wereld. „De verdeling is ontstaan door Iran, dat door de gematigde Arabische staten als een zeer gevaarlijke bedreiging wordt gezien. Rationeel gezien zou dit tot een alliantie moeten leiden tussen Israël en de prowesterse Arabische staten. Maar daar is geen sprake van.”

Wistrich constateert bij het antisemitisme overigens verschillen in intensiteit. „In Iran moedigt de staat de Jodenhaat openlijk aan. Hezbollah in Libanon heeft het in zijn ideologie opgenomen. In landen als Egypte, Jordanië, Saudi-Arabië doen de leiders niets om antisemitisme te stoppen. Ik verdenk die ervan dat zij medeplichtig zijn. De meeste mensen in het Westen negeren het antisemitisme of ze zijn zich er niet of nauwelijks van bewust. Het past niet in hun beeld. De media in het Westen geven er weinig aandacht aan. Het belangrijkste obstakel voor vrede in het Midden-Oosten wordt zo genegeerd. Zolang er een cultuur van haat aan de ene kant bestaat, kunnen er geen serieuze onderhandelingen plaatsvinden. Aan de Israëlische kant blijft een grote mate van wantrouwen bestaan, die mijns inziens volledig gerechtvaardigd is.”

Haat tegen Israël als Joodse staat

Gewelddadige aanvallen op Joden en Israëliërs, aanslagen op synagoges en Joodse instellingen, ontwijding van Joodse begraafplaatsen en antisemitische leuzen bij anti Israëldemonstraties. In januari deden zich 250 antisemitische incidenten voor. Dat is meer dan drie keer zo veel in vergelijking tot dezelfde periode in 2008.

Het leek zo goed te gaan. In 2008 nam het aantal antisemitische incidenten namelijk met 15 procent af in vergelijking met 2007. Maar toen Israël eind december in Gaza Hamas aanviel, nadat deze groep de raketbeschietingen op Israël had opgevoerd, deed zich een drastische verandering voor. Antisemitische stereotypen kwamen weer uit de kast, soms in een nieuwe vorm.
Een rapport van het Wereldwijde Forum tegen antisemitisme stelt dat vorige maand het meeste antisemitisme voorkwam onder moslimgroepen in West Europa. In zowel Frankrijk als Groot Brittannië deden zich ongeveer honderd incidenten voor. In Frankrijk werden Joden geslagen en met messen gestoken. De Joodse locoburgemeester van Straatsburg werd in zijn kantoor opgesloten door moslims, in Marseille werd een synagoge beschoten en in enkele steden werden brandbommen naar synagoges geworpen. Het huis van een invalide Joodse vrouw en haar dochter in Parijs werd omsingeld door een groep jongeren.
Demonstranten trokken een parallel tussen de Holocaust en de gebeurtenissen in Gaza. Ze deden daarmee afbreuk aan de ernst van de Holocaust en bedreven dus antisemitisme. De antilasterbond signaleerde bij een demonstratie in New York slogans als: ”Israël: het Vierde Rijk”, ”Stop Israëls Holocaust” en ”Holocaust in Gaza”. In Chicago vielen leuzen te horen als ”Palestijnse Holocaust in Gaza nu” en ”Stop Israëls genocide in Gaza”, in Los Angeles ”Upgrade naar Holocaust versie 2.0” en in Tampa ”Zionisme is kanker: bestraal het”. Ook enkele politieke leiders en een Noorse diplomate trokken de vergelijking tussen de gebeurtenissen in Gaza en die in nazi Duitsland.
Aviva Raz Schechter van de afdeling bestrijding antisemitisme van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Jeruzalem, zegt dat landelijke regeringen antisemitisme veroordelen, maar dat „er een kloof bestaat tussen regeringen en het gewone volk. Dat is een gevolg van eenzijdige berichtgeving in de media.”
De eerste dagen legden de media er de nadruk op dat Israël het recht heeft zichzelf te verdedigen. Het beeld begon te veranderen toen er beelden op de televisie verschenen van burgers die waren getroffen. De boodschap dat Israël niet tegen de Palestijnse bevolking maar tegen terroristen strijdt, ging verloren. De media stonden toe dat er haat tegen Israël ontstond en bevorderden uitingen van antisemitisme. Regeringen onderkenden het probleem, maar traden amper op.
Volgens Raz Schechter binden regeringen de strijd aan met klassieke Jodenhaat, „maar er is nu een nieuwe vorm van antisemitisme, die de afgelopen weken een hoogtepunt bereikte. Dat is de haat tegen Israël als Joodse staat. Dit begon toen de Algemene Vergadering van de VN in 1975 met resolutie 3379 het zionisme met racisme vergeleek. Hoewel de VN in 1991 de resolutie herriepen, was de basis gelegd: de claim dat de staat Israël onwettelijk is, bleef bestaan.”
Een deel van de linkse Europeanen denkt dat ze samen met moslims kunnen strijden voor een beter Midden Oosten. Daarbij keert de claim terug dat de staat Israël niet wettelijk is. „Ze demoniseren het land en ze meten met twee maten. Deze vorm van antisemitisme bereikte een hoogtepunt en neemt nog steeds verder toe.”