Het jaarboek is een initiatief van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis te Nijmegen en verschijnt voor de tiende maal. Dat is voor de samenstellers reden om te komen met een passend thema: het feest van de democratie, rituelen, symbolen en tradities. „Het parlement wordt erin beschreven als wat het óók is: een feestgebouw en een schouwtoneel, waar het om meer draait dan de inhoud alleen”, zo staat op de achterflap van het jaarboek te lezen.Daarom gaat het over kleding, taalgebruik, riten, gebruiken en tradities in de Tweede Kamer. De twee belangrijkste hoogtijdagen, Prinsjesdag en verkiezingsdag, krijgen daarbij extra aandacht. Dat leest inderdaad ontspannend.

Het jaarboek bevat verder de gebruikelijke rubrieken, zoals in memoriams van bekende politici: Schelto Patijn, Connie Patijn, Henk Vredeling, Aad Nuis en Thijs Wöltgens. In 2008 overleed ook Norbert Schmelzer, maar toen het jaarboek uitkwam, was deze bekende KVP-politicus nog in leven.

Behalve necrologieën bevat het jaarboek een parlementaire kroniek, waarin alle belangrijke debatten van het afgelopen jaar de revue passeren en boekbesprekingen van enkele spraakmakende publicaties in het afgelopen jaar. Het gaat dan onder meer om boeken over de enige liberale premier van Nederland, Van der Linden, de hervormde minister-president De Geer, de socialistische regeringsleider Den Uyl en de eerste premier na de vorming van het CDA, Van Agt.

Het boek had aan waarde gewonnen als PVV-leider Wilders zijn toezegging voor een interview niet twee dagen voor de geplande datum had ingetrokken. Omdat de populist vorig jaar een belangrijk deel van het politieke debat naar zich toe trok, was een ontmaskerend vraaggesprek met hem wel op zijn plaats geweest. Nu volstaat de redactie met een serie citaten uit het debat over de anti-islamfilm van Wilders, ”Fitna”. Daarin staat vooral de gedachtewisseling in de Tweede Kamer centraal over de spanning tussen de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van meningsuiting.

Wie impliciet wel op Wilders ingaat, is de historicus prof. dr. H. te Velde uit Groningen. Hij benadrukt dat het parlement behalve een wetgevende en een controlerende ook een volksvertegenwoordigende taak heeft. Dat vraagt volgens Te Velde om heldere tegenstellingen, om politici die belichamen wat ze zeggen. Dat is „het goede theater.” Opmerkelijk dat de Groningse hoogleraar in dit verband wel Fortuyn noemt, maar Wilders links -of liever gezegd: rechts- laat liggen. Want hoe iemand ook over Wilders mag denken; hij is wel iemand die dit „theater” momenteel als geen ander vormgeeft in de Kamer.

Misschien dat de samenstellers van het jaarboek 2009 eens kunnen doordenken hoe politici het best antwoord kunnen geven op dit theater, op deze stijl van politiek bedrijven. Of Wilders’ optreden de waardering „goed theater” moet meekrijgen, daarbij vallen namelijk best kritische kanttekeningen te plaatsen. En als de redactie de uitwerking van dit vraagstuk op een wijze invult zoals ook dit jaarboek is geschreven, dan kunnen politiek geïnteresseerden ook eind dit jaar weer „ontspannend lezen en er veel van opsteken.”

N.a.v. ”Het feest van de democratie. Riten, symbolen en tradities”, door Carla van Baalen (red.); uitg. Boom, Amsterdam, 2008; ISBN 978 90 8506 645 3; 192 blz.; € 18,50.