Jonggehandicapten hebben het moeilijk op de arbeidsmarkt. Velen komen in de Wajong terecht zonder ooit een kans op de werkvloer te krijgen. Deze week kwamen er hoopvolle plannen uit Den Haag. Vraag is wat de recessie doet met deze jongeren.Het aantal jongeren dat een uitkering ontvangt vanuit de Wajong groeit de laatste jaren snel. Jongeren die ziek of gehandicapt zijn en daardoor niet of minder kunnen werken, krijgen een Wajonguitkering. Volgens schattingen gaat het om 2,3 procent van de beroepsbevolking in Nederland.

De angst is dat het aantal Wajongers zal blijven toenemen. Aan de ene kant stijgt de instroom fors; in de afgelopen jaren soms wel 30 procent per jaar. Aan de andere kant is de uitstroom beperkt.

Veel Wajongers blijven tot hun pensioen uitkeringsgerechtigd. Dit is een schrijnende situatie en in de meeste gevallen beslist niet wat de jonggehandicapten zelf willen.

Met het heftige economische nieuws van de laatste maanden was de problematiek rondom de Wajong niet direct het probleem met de meeste urgentie voor politici. Minister Donner van Sociale Zaken toonde deze week echter duidelijk ambitie. Hij kondigde aan dat hij jaarlijks zeker 10.000 nieuwe Wajongers aan een baan wil helpen.

De regeringspartijen CDA en PvdA sloten zich hier onmiddellijk bij aan. Zij vinden dat de overheid als werkgever het goede voorbeeld moet geven. Door de vergrijzing zien zij extra kansen voor jonggehandicapten.

De RMU sluit zich op hoofdlijnen aan bij de aanpak van het kabinet. Belangrijk is een evenwicht tussen een eerlijk vangnet voor hen die het nodig hebben en een stevig activerend beleid ten behoeve van hen die kunnen werken.

Werkgevers

Toch moet de focus niet alleen liggen bij de jonggehandicapten, de meerderheid van hen is zeer gemotiveerd. Het knelpunt ligt vooral bij werkgevers. Zij zien vaak onvoldoende mogelijkheden binnen hun organisatie om een plaats te bieden aan mensen met een beperking. Het is daarom goed dat de overheid het vizier nu meer richt op die werkgevers.

Vraag is of de werkgevers erom staan te springen om nu met Wajongers in zee te gaan. Bij het vervullen van vacatures wordt de keus weer groter. Nederland raakt in een recessie en dat brengt een golf van ontslagen met zich mee. Deze week kondigden onder meer ING, Corus en Philips al aan dat zij banen moeten schrappen. In sommige sectoren van de arbeidsmarkt zal de concurrentie dus groter worden.

De RMU is een vakorganisatie met zowel werkgevers als werknemers in het ledenbestand. Bij ons komen nog geen signalen binnen dat bedrijven die saneren hun jonggehandicapten als eerste de deur wijzen.

Wel zijn veel ondernemers nu juist bezig met het stroomlijnen en afslanken van hun organisatie. Iemand vanuit de Wajong aannemen lijkt in zo’n situatie geen aantrekkelijke optie. Door de economische omstandigheden zijn er nu dus extra inspanning nodig om jonggehandicapten aan de slag te helpen.

De RMU ziet zeker drie kansen voor jonggehandicapten. Jaarlijks zetten hogere en lagere overheden duizenden aanbestedingen uit. Iedere aanbesteding is voorzien van een vuistdik pakket van zeer uiteenlopende eisen. In dit grotere geheel zou het slechts een kleine moeite zijn een eis op te nemen die Wajongers helpt.

Gedacht kan worden aan een eis dat minimaal 2,3 procent van de medewerkers een Wajongachtergrond heeft. Dit komt overeen met de verhouding Wajongers op het geheel van de beroepsbevolking.

Dat dit idee niet volledig uit de lucht gegrepen is, blijkt uit het goede voorbeeld dat de gemeente Maastricht geeft. Bij het uitbesteden van werk eist Maastricht dat minimaal 5 procent van de loonsom wordt gebruikt om mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt aan werk te helpen.

Eigen onderneming

De tweede kans die wij zien heeft te maken met de beeldvorming. Onbekend maakt vaak onbemind. Er zijn in de praktijk echter veel gehandicapte jongeren die een gewaardeerde plek hebben gevonden. Tal van bedrijven hebben hiermee prima ervaringen. Het wordt tijd dat deze succesverhalen verder verteld worden.

Ten slotte kan er veel meer gedaan worden om jonggehandicapten een eigen onderneming te laten beginnen. De jongeren kunnen op deze manier zelf hun werkzaamheden en tijd zo indelen dat het aansluit bij hun mogelijkheden. Hier liggen tal van kansen voor samenwerking tussen uitkeringsinstantie UWV en de Kamers van Koophandel.

Een recessie is voor velen –noodgedwongen– een zoektocht naar nieuwe kansen en mogelijkheden. In de ruimte voor vernieuwing en innovatie die daarbij ontstaat zijn er beslist kansen voor Wajongers.

De auteur is manager communicatie & pr bij de Reformatorisch Maatschappelijke Unie (RMU).