Topman mag gemiddeld zijn, topvrouw niet
Wat is een topvrouw? Een vrouw die in een raad van bestuur zit, of iemand als eurocommissaris Neelie Kroes natuurlijk. Toch, het begrip is breder.
Bedrijven met vrouwen aan de top halen een hoger rendement op het eigen vermogen, blijkt uit onderzoek van Beursgenoteerde ondernemingen met vrouwen in het bestuur hebben een gemiddeld rendement op het eigen vermogen van 23,3 procent, terwijl organisaties met alleen mannen in de top slechts 13,7 procent scoren. Het zou mooi zijn als meer vrouwen aan de top kon worden gestimuleerd via streefcijfers die organisaties zelf aangeven in een code voor goed ondernemerschap, vindt Lückerath. Vandaag spitste ze haar conclusies toe op de publieke sector; ze hield een lezing voor zo’n zeventig vrouwen met topfuncties, zoals burgemeesters.De hogere rendementen die de onderzoeker tegenkwam, wijt ze niet alleen aan de aanwezigheid van topvrouwen. „Ik denk dat het gaat om de hele manier waarop een organisatie is opgebouwd. Een innovatief bedrijf met een betere reputatie en goede besluitvorming heeft vaak vrouwen in de top.” De kip-ei-vraag duikt dus op.
Lückerath stelde ook een nieuwe versie samen van de Female Board Index, een lijst met het aantal vrouwen in bestuursfuncties bij beursgenoteerde ondernemingen. Haar eerste versie, uit 2007, kreeg veel (media)aandacht. Hoe groot is de kans dat een bedrijf een ‘excuustruus’ zal aannemen om in die index te belanden?
Niet groot, denkt Lückerath. „Iedereen zoekt naar echte topvrouwen. Die staan zo in de schijnwerpers dat ze niet mogen mislukken. Madeleine Albright, voormalig minister van Buitenlandse Zaken in de VS, zei: „Er is genoeg plaats voor middelmatige mannen, maar niet voor middelmatige vrouwen.””
Kan een vrouw met een deeltijdbaan de top bereiken? Lückerath aarzelt. „Als je in een raad van commissarissen zit, of in de raad van toezicht, en dan in een bedrijf waarvan je veel afweet, kan ik me voorstellen dat je het redt met bijvoorbeeld twaalf uur per maand. Maar een functie in de raad van bestuur kan je niet in deeltijd vervullen.”
En passen kinderen in het leven van een topvrouw? In Lückeraths boek ”Topvrouwen” (december 2008) komt een zoon van Shelltopvrouw Margot Scheltema aan het woord. Hij vindt het leuk dat zijn moeder die baan heeft, is trots op haar, en „baalt soms.” „De meeste topvrouwen in het boek hebben kinderen”, zegt Lückerath. „Wat je vaak ziet, is dat hun mannen een groot deel van de opvoeding op zich nemen.”
Zelf vertrok ze overigens bij Rabobank International om vanwege haar kinderen iets minder, 32 uur, te gaan werken. „Ik heb gezocht naar een baan met evenveel inhoud, maar met meer flexibiliteit.” Of ze zo haar toekomst als mogelijke topvrouw niet weggooide? „Op de universiteit heb ik ook perspectieven. Ik combineer onderwijs en onderzoek, ben bezig met jonge mensen die nog van alles willen leren. Ik zal niet meer in een raad van bestuur van een groot bedrijf terechtkomen – maar ik draag ook een steentje bij aan, zeg maar, de wereld. Het begrip topvrouw is relatief.”