„Baken taken euthanasie af”
Artsen en verpleegkundigen moeten bij euthanasie elkaars taken van tevoren goed doorspreken. Anders kan het gebeuren dat de verpleegkundige euthanasie mede uitvoert, iets wat strafbaar is omdat euthanasie is voorbehouden aan de arts.
Dat stelt onderzoekster drs. A. van Bruchem-van de Scheur, die vrijdag promoveert aan de Universiteit Maastricht. Zo’n 12 procent van de verpleegkundigen die deelnamen aan het onderzoek van Van Bruchem gaven aan al dan niet samen met de arts wel eens euthanasie te hebben gepleegd, bijvoorbeeld door het infuuskraantje open te draaien.„Daarmee riskeren ze een strafzaak”, zegt Van Bruchem. „Als een verpleegkundige de euthanasie tegen de regels in mee uitvoert, zal een arts dit niet melden bij de toetsingscommissie. De kans om vervolgd te worden is dus heel klein, maar dat laat onverlet dat het in principe strafbaar blijft.”
Over twee voorbereidende handelingen, het klaarmaken van de euthanatica en het inbrengen van de infuusnaald, oordeelt de in 2006 totstandgekomen richtlijn van de beroepsvereniging van verpleegkundigen verschillend. Van Bruchem: „Het klaarmaken van euthanatica ligt volgens deze richtlijn op het terrein van de arts, die eventueel de hulp kan inroepen van de apotheker. Bij deze handeling komt de verpleegkundige volgens de richtlijn dus niet in beeld. Ik zou alle verpleegkundigen dan ook ontraden tegen de richtlijn in te gaan.”
Anders ligt dat bij het inbrengen van de infuusnaald. Volgens de richtlijn mogen verpleegkundigen dat doen. De promovenda beziet de richtlijn op dit punt met gemengde gevoelens. „Deze keus lijkt mij wat pragmatisch. De achtergrond zal wel zijn dat een verpleegkundige vaak bedrevener is in het prikken dan de arts.”
Slechts een minderheid van de verpleegkundigen voelt er echter voor het prikken tot hun standaardtakenpakket te rekenen. Onder andere gewetensbezwaren spelen daarbij een rol. Van Bruchem: „Verpleegkundigen kunnen ook professionele bezwaren inbrengen. Euthanasie verdraagt zich niet met de verpleegkundige taken, zoals die zijn vastgelegd in de Wet beroepen in de individuele gezondheidszorg en de nationale beroepscode verpleegkundigen. Bovendien is het inbrengen van een infuusnaald met als doel euthanasie geen normale verpleegkundige handeling.”
NU’91, de beroepsorganisatie van de verpleging en verzorging, wilde vanochtend niet op de bevindingen van de promovenda reageren omdat zij nog niet in de gelegenheid was inhoudelijk van de studie van Van Bruchem kennis te nemen.