„Traditionele visserij uitgehold na magere jaren”
Nu na de twee laatste grote saneringsrondes minder vissers meer tong en schol kunnen binnenhalen, lijken de vooruitzichten goed. Na de spreekwoordelijke magere jaren, zouden nu de vette jaren moeten aanbreken.
De cijfers wijzen daar ook op. De visserij sloot 2008 af met 7 miljoen euro winst, 2 miljoen minder dan in 2007. En ondanks de crisis kan ook 2009 positief uitvallen, denkt Kees Taal, visserijeconoom bij LEI Wageningen UR. Achter de bescheiden winsten ziet hij echter dat het grootste deel van de traditionele Nederlandse visserij op tong en schol het heel moeilijk heeft.Toch gaan zelfs deze platviskotters de komende jaren winst maken, voorspelt Taal. „Maar dat is simpelweg omdat ze varen met oud, afgeschreven materiaal. De bedrijfstak is uitgehold na de moeilijke jaren en de relatief kleine winsten van 4 of 5 procent zijn niet voldoende om te kunnen investeren. Er is geen bank die daarvoor geld leent. Normaal gesproken zouden ze het nog jaren kunnen volhouden op deze manier, maar juist nu moeten vissers geld steken in nieuwe, vaak meer duurzame manieren van werken".
De zogeheten boomkor, een sleepnet dat de bodem van de zee in beweging brengt, wordt niet meer geaccepteerd: het moet duurzamer met minder schade aan de bodem. Taal is er overigens niet van overtuigd dat de platvisvissers overal schade veroorzaken op de Noordzeebodem. „Het grootste deel van de Noordzeebodem is zandvlakte en onder dat zand zit de vis. Met nieuw onderzoek kun je denk ik goed bekijken hoe en waar je de boomkorvisserij z’n gang kunt laten gaan. Het kan lang niet altijd kwaad. Ouder onderzoek geeft ook aan dat de schade door de boomkor wel meevalt".
Het einde van de boomkor zou betekenen dat de Nederlandse vissers die zich sinds de jaren ’60 vooral hebben gericht op het binnenhalen van tong en schol dat niet meer kunnen. „En er is geen alternatief. Het zou helpen als een deel van de vloot de ruimte zou krijgen om met de puls te vissen. Daarbij wordt de vis opgeschrikt met zwakstroom en belandt dan in het hoger hangende net. Dit zou op een economisch en ecologisch verantwoorde manier kunnen. Maar dan moeten vissers wel weten dat ze zeker tien jaar hebben om die investering terug te verdienen".
Voorjaar 2009 willen vijf of zes schepen aan de slag met de puls. De Europese Commissie zou uiterlijk in 2010 een definitieve uitspraak doen over vissen met zwakstoom, maar heeft nog niets van zich laten horen.
Om hun bedrijf draaiende te houden, zijn een aantal vissers omgeschakeld naar een visserijmethode op schol en richten ze zich daarnaast vooral ook op ongequoteerde vissoorten. Taal: „Maar als te veel vissers dat gaan doen, krijg je daar weer een probleem. Het zou daarom goed zijn als er over pakweg vijf jaar een gevarieerd vissende platvisvloot zou zijn waaronder twintig tot veertig grotere kotters die de ruimte krijgen met puls te werken. De tong is namelijk een erg belangrijke vissoort voor Nederland. Dan kun je ook best nog twintig aangepaste maar min of meer traditionele boomkorschepen overhouden".
Hij ziet meer bedreigingen, de opmars van de kweekvis bijvoorbeeld. „Binnen tien tot vijftien jaar wordt er wereldwijd net zoveel kweekvis als wildgevangen vis verkocht. Vissers moeten daar oog voor hebben, want kweekvis wordt veel goedkoper verkocht".