Volgens het Centraal Planbureau staat Nederland volgend jaar een economische krimp te wachten van 0,75 procent. In 2010 kan een matig herstel volgen - met de nadruk op kan. De onzekerheid rond de raming is groot, zegt het CPB er zelf al bij. De crisis ontwikkelt zich grillig, de toekomst is onzeker en voorspellingen gestoeld op wankele aannames. Dat Nederland een recessie tegemoet gaat, is in ieder geval wél duidelijk. Die recessie slaat een gat in het huishoudboekje van minister Bos, maar hoe zit dat met de huishoudboekjes van de vrouw en de man in de straat? Raakt de crisis hen persoonlijk en hoe merken ze dat dan precies? Heeft de huidige economische malaise nog invloed op hun voornemens voor 2009? Gaat de hand op de knip of laten ze hun geld extra hard rollen? Het woord is aan het winkelend publiek. Locatie: Koopgoot (Beurstraverse), Rotterdam.„De crisis maakt je bewust van wat je hebt”
Hanneke de Haan (30) uit Hendrik-Ido-Ambacht is op jacht naar kleding voor de trouwerij van haar zus. „Even kijken of ik iets leuks kan vinden in de uitverkoop. Je hebt hier winkels met leuke prijsjes: Zara, H&M, Bijenkorf, HEMA.”

De crisis, de recessie en het nieuwe jaar:

„Al die wisselende berichten zorgen voor onzekerheid. Ik heb geen neus voor economie, maar we zijn sinds kort wel consequenter gaan sparen. Ik heb een gezin met vier jonge kinderen, de oudste is zeven jaar, de jongste 21 maanden, dus je moet vooruitdenken. Het moet uit de lengte of uit de breedte komen. Het goede aan de crisis vind ik dat ik mij meer bewust ben van wat ik allemaal heb. Dat is veel. En op nogal wat punten kan het best een beetje soberder. Als ik bijvoorbeeld in mijn kledingkast kijk, hangt er eigenlijk altijd wel iets dat ik kan bewaren of langer kan dragen. Vroeger reed ik met een winkelkar met een bult erop de supermarkt uit. Dat hoeft natuurlijk niet per se. We moeten gewoon een knop omzetten, dat is ons voornemen voor volgend jaar.”

„We gaan misschien minder roken”
Ramona van Hetten (22) en Latoya Plak (21) uit Rotterdam gaan een leuk pakje kopen voor Ramona, die vandaag jarig is. „Ik wil er wel even leuk uitzien. We komen hier best vaak, in het weekend vooral. Gemiddeld besteden we hier 50 euro per week, zoiets.”

De crisis, de recessie en het nieuwe jaar:

„Ik vrees wel voor de crisis ja, dat er ontslagen gaan vallen en zo. Maar ik ga me er niet druk om maken, er zijn wel belangrijkere dingen. Kinderen bijvoorbeeld. En hoe moeilijk het ook wordt, overleven doen we toch wel. Je moet jezelf blijven verwennen, maar het kan altijd minder. In 2009 gaan we wel ietsje meer op de prijzen letten, wat meer in de uitverkoop kopen. Minder roken ook, want een pakje sigaretten kost nu al 4,50. En meer werken. Hoewel, dan moeten we ook meer belasting betalen natuurlijk.”

„We doen nooit gek, dus nu ook niet”
Mevrouw en mijnheer Christen („Ja, dat vinden jullie leuk he?”) moeten wat cadeautjes aanschaffen. „Zo af en toe wandelen we hier even rond.”

De crisis, de recessie en het nieuwe jaar:

„We hoeven voor volgend jaar geen plannen bij te stellen. We doen nooit gek, dus waarom zouden we? We laten ons trouwens niet leiden door wat dan ook. Al die overdreven crisisreacties neigen naar bedenkelijkheid. Dat die crisis eraan zat te komen, weten we toch al een jaar? Nu komt de ontgoocheling en gaat Jan Publiek roepen. Natuurlijk krijgen we tikken, maar daar zit ik niet mee. Ik heb acht fusies in het bedrijfsleven achter de rug. We hebben de Tweede Wereldoorlog gehad, en alles wat daarna kwam. Als je onze leeftijd hebt, schrik je niet meer zo snel.”

„Ik heb nu juist meer te besteden”
Edwin van de Vijver (27) en zijn vriendin Belle (26) zijn in de Koopgoot om „gewoon” wat te winkelen.

De crisis, de recessie en het nieuwe jaar:

„Of ik last heb van de crisis? Nee, want ik heb geen aandelen. Volgens mij zijn alleen die mensen gedupeerd. Ik heb een kantoorbaan, dus ik merk eigenlijk maar weinig. Ik heb nu zelfs meer te besteden dan vorig jaar, heb een jaar meer werkervaring en een hoger loon. Volgend jaar wordt mijn bestedingspatroon dus niet anders. Een auto kopen, dat stel ik nog wel even uit. Als ik in januari of februari weet of mijn salaris stijgt, overweeg ik of ik er eentje ga aanschaffen. Ik vind al die berichtgeving over de crisis bangmakerij. Iedereen kan gewoon doorgaan met zijn leven, toch? We moeten niet op kredieten gaan bouwen, zoals de Amerikanen. Maar dat is de Nederlander wel toevertrouwd. Die doet dat niet. Die blijft nuchter en werkt hard.”