De student van de Christelijke Hogeschool Ede overhandigde woensdag tijdens het symposium ”De missionaire kerk” in Utrecht de resultaten van zijn onderzoek aan dr. A. J. Plaisier, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland. De belangstelling was groot: ongeveer 150 mensen bezochten het symposium.„Het onderwerp missionair gemeente-zijn leeft sterk”, merkte ds. M. J. Zandbergen, algemeen secretaris van het Evangelisch Werkverband binnen de Protestantse Kerk, op. Het Evangelisch Werkverband heeft het symposium, dat gehouden werd in het landelijk Dienstencentrum van de PKN in Utrecht, georganiseerd in samenwerking met de Protestantse Kerk.

Krikken onderzocht in opdracht van het Evangelisch Werkverband de manier waarop kerkenraden hun gemeente missionair vormgeven. Hij enquêteerde 1588 voorgangers van kerkelijke gemeenten, van wie 30 procent reageerde. Ook hield hij tien interviews in kerkelijke gemeenten waar het missionaire werk goed van de grond komt.

In zijn onderzoek doet Krikken twee voorstellen. Het eerste gaat over „kerkelijke kustvaart”: het bereiken en opnemen van mensen die nog een band met de kerk hebben. Het tweede voorstel is het opzetten van dochtergemeenten. „Het is vruchteloos om voor nieuwe groepen gelovigen vast te houden aan oude vormen”, zei hij, om er aan toe te voegen: „Het is ook vruchteloos om mee te gaan met de tijdgeest.”

Dr. Plaisier zei blij te zijn dat het thema missionair gemeente-zijn vanaf 2006 op de agenda van de Protestantse Kerk staat. Hij is ingenomen met de tien genoemde voorbeelden, die „geen blauwdruk vormen van hoe missionaire activiteiten aan te pakken. Die hangen af van de tijd, de omstandigheden en de gemeente. Kijk wat het beste bij de gemeente past.”

Naast de tien ”best practices” zijn er, aldus dr. Plaisier, genoeg ”bad practices” te verzamelen.

Ds. Zandbergen noemde zijn vorige gemeente, Zevenhoven, als een gemeente waar veel veranderd is. Toen hij net in die gemeente kwam, leefde missionair gemeente-zijn nauwelijks. Nu worden er allerlei activiteiten georganiseerd.

Hoe mensen bij de kerk komen, varieert, aldus de predikant van Waddinxveen. Sommigen doen eerst mee aan kerkelijke activiteiten, zoals een rommelmarkt, en gaan later naar de kerk. Anderen willen iets van het geloof weten en volgen een Alpha-cursus voor ze meegaan naar de kerk. Er zijn er ook, bijvoorbeeld zakenlieden, voor wie geplande ontmoetingsmomenten over zakelijke onderwerpen nuttig zijn voor een eerste kennismaking met de kerk.

De uit Hollandscheveld afkomstige Krikken zegt desgevraagd dat hij een „drive” voor het missionaire werk kreeg toen in zijn gemeente een jeugddiaken benoemd werd die van buitenkerkelijke afkomst was. Hij wil Jezus Christus „bij de mensen brengen”.

Behalve gebed is daar ook een goede marketing voor nodig, aldus Krikken. „Je moet erachter zien te komen wat er onder mensen leeft. Tijdens vergaderingen komen dan wel ideeën naar voren.” Hij noemt een kloosterweekend, een symposium over God in de kunst, een debatavond over het Jezusboek van Paul Verhoeven, een informatieavond over gezondheid of een bijeenkomst over budgettering.

De inhoud van dochterkerken hoeft volgens Krikken niet anders te zijn dan die van moederkerken. Het gaat hem om de aankleding. „Magnetronmaaltijden van Albert Heijn werden niet verkocht tot er een nieuwe verpakking kwam. De boodschap van de Bijbel is nog veel aantrekkelijker, maar het kan zijn dat de verpakking moet veranderen.”

Tien missionaire gemeenten
Jaap Jan Krikken interviewde voorgangers van tien missionaire gemeenten in de Protestantse Kerk in Nederland. Deze organiseerden onder meer de volgende activiteiten:

• Missionaire gemeente Vierhouten: Bloemetjes voor dorpsbewoners die het moeilijk hebben, ongeacht levensovertuiging of achtergrond.

• Protestantse gemeente Lopik: Evangelisatiestand op jaarlijkse braderie.

• Koningskerk Rotterdam: ”Sex in the city-dienst” voor studenten.

• Protestantse gemeente Elst: Lezingen over maatschappelijke en culturele onderwerpen.

• Protestantse gemeente Wezep: Openluchtdienst op het voetbalveld tijdens het EK-voetbal.

• Protestantse gemeente Pax Christikerk Den Haag: Paasboodschap op basisschool.

• Sint Jansgemeente Gouda: Cursusaanbod huis-aan-huis verspreiden in Gouda.

• Hervormde gemeente Nieuwegein-Zuid: Brunch met Schriftlezing, zang en overdenking.

• Westerkerk Ermelo: Buurtavond met de mogelijkheid om kritiek op de kerk te leveren.

• Nieuwe Kerk Utrecht: Medeorganisator van wijkfeest.