Docente in Afrika’s ruige bosveld
„Vanuit Pretoria noordwaarts, bij de Zambesi Drive rechtsaf, na een paar honderd meter links, richting Marble Hall. Dan 70 kilometer rijden tot bij het Texaco-station van KwaMhlanga. Rechtsaf en borden Mukhanyo Theological College volgen.” Deze telefonische instructie in beschaafd Nederlands lijkt zo eenvoudig.
Maar het valt nauwelijks te beschrijven hoe veel dorheid en woestenij zich afwisselt met stoffig groen. Overigens is het weidse landschap, dat hier ”bosveld” genoemd wordt, prachtig glooiend. Afrikaanse namen als ”Rust de Winter”, ”Hammanskraal” of ”Kromdraai” doen huiselijk aan. En dit bosveld kan na de eerste regens ook geweldig opfleuren. Dan verliest het veel van zijn dorheid.
De theologische school huist sinds een enkel jaar in een nieuw onderkomen, maar is nu alweer te klein. Zij is ontstaan om de vele inheemse onafhankelijke Afrikaanse protestantse kerkjes te dienen met onderwijs vanuit Schrift en belijdenis.
De invloed vanuit ons land is er voelbaar en tastbaar. Petra Dijkhuizen is een van de docenten. Zij is lid van de gereformeerde gemeente van Randburg en afkomstig uit Nunspeet. De gereformeerde theologe preekt uiteraard niet en is gezien haar visie op het ambt ook geen draagster ervan. Maar zij blijkt wel een gewaardeerd docente in de grondtalen en het Engels.
Als we, nadat het hek opengaat op een belletje en een gesprekje via de intercom, binnenstappen, zijn de colleges volop aan de gang. Petra staat al voor de klas. Inderdaad, we zijn te laat. Dat komt ervan als je niet goed luistert en je al na 40 kilometer, in plaats van na 70, rechtsaf slaat. Dan kom je op zandpaden in de woestenij boven Cullinan, bekend van de diamantmijn, en ga je ronddolen. Toegegeven, de ezelskarren vormden een idyllisch tafereel, tussen zand, dorre bomen, vrouwen met bagage op het hoofd en enkele verspreid staande hutten met grasdak.
Petra Dijkhuizen is collega van enkele emeritus hoogleraren van de universiteit van Potchefstroom, theologen uit de VGKSA (Vrije Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika - ontstaan na de immigratie van gereformeerd vrijgemaakten) en christelijke gereformeerde zendelingen. Zij vinden elkaar in dit centrum in het verre Afrika. Theologen van de Gereformeerde Kerke (Doppers) werken er verder samen met leden van de Nederduitsch Hervormde Kerk van Zuid-Afrika, zoals eerder de hervormde predikant J. A. van den Berg, toen deze de Nederlandssprekende hervormde gemeente in Pretoria diende. Hij zette inmiddels weer voet op vaderlandse bodem en staat nu in Nieuw-Lekkerland.
De Christelijke Gereformeerde Kerken uit ons land hebben in KwaMhlanga invloed, zo blijkt uit de koperen plaquette in de hal van het nieuwe hoofdgebouw. Zij mogen zich de oprichters noemen en blijven nog steeds de hoofdondersteuners van de school. Momenteel geeft drs. W. van ’t Spijker jr. er les. De Nederlandse Stichting Stéphanos steunt de opleiding eveneens met een aanzienlijk bedrag.
De leiding van de school betaalt van dit bedrag, dat jaarlijks wordt overgemaakt, de Nederlandse delegatie. Ook een zwarte docent en de studie van enkele studenten kunnen ervan worden bekostigd. Het stemt Petra dankbaar dat er uit Nederland zo veel betrokkenheid is met de zwarte Afrikaanse gemeenschappen, de inheemse kerken. „Kerkleider en gemeentelid hebben het namelijk broodnodig om in de Bijbel en de gereformeerde leer verder te worden onderwezen, om zo in leer en leven meer diepgang te krijgen.”
Petra studeerde theologie in ons land en haalde er een theologische graad. Zij rondde haar studie af aan de Universiteit van Suid-Afrika (Unisa). Die universiteit voor afstandsonderwijs is met haar immense gebouw een baken voor wie vanuit Johannesburg Pretoria inrijdt. Naast de studie theologie haalde Petra ook een onderwijsgraad in Engels. Ze raakte betrokken bij bijbels onderricht in het in Zuid-Afrika gelegen koninkrijkje Lesotho en kwam vervolgens in aanraking, via ds. J. A. van den Berg, met het werk van de Theologische School van Mukhanyo.
Petra vestigde zich in Pretoria, zodat ze tussen de Theologische School in KwaMhlanga en haar eigen kerkelijke gemeente, de gereformeerde gemeente van Randburg, in kwam te wonen. Petra geeft graag college. Vanaf haar eerste bezoek aan de school trok het werk haar aan en ze raakte snel betrokken bij allerlei aspecten. Behalve bij het lesgeven, ook bij de opbouw en het beheer van de bibliotheek en het ontwikkelen van curricula, de lesstof. „Graag wil ik betrokken blijven bij de verdere uitbouw van de school.”
Wonen en werken in Zuid-Afrika blijft een unieke ervaring, vertelt Petra. „In dit land, dat wel eens ”de wereld in één land” wordt genoemd, bestaan de eerste en de derde wereld naast elkaar. Dat geeft mogelijkheden en beperkingen.”
Petra vindt het bijvoorbeeld geweldig fijn dat ze cultureel niet hoeft te verarmen. „Aan de andere kant is het te gecompliceerd om er als vrouw alleen opuit te trekken om studenten na schooltijd te begeleiden in hun woonbuurten. Ik zie het daarom ook meer als mijn taak om de studenten binnen het raamwerk van de opleiding voor te bereiden op hun taak in eigen omgeving. Ik hecht er bovendien aan zaterdags en zondags in mijn eigen vertrouwde omgeving te zijn. Tegenwicht heeft een mens nodig. Hier, in KwaMhlanga, ben ik dus drie dagen in de week.”
De zwarte studenten hebben Petra volledig als docente geaccepteerd. „Voor de Afrikaanse studenten, die alleen al vanwege traditionele opvattingen rond de verhoudingen tussen man en vrouw, zich moeilijk zullen zetten aan de voeten van een docente, is het geen punt dat zij van haar les krijgen. „In de werksituatie is het niet moeilijk om een gezonde afstand te bewaren. De studenten beseffen ook dat ik, in tegenstelling tot vrijwel al mijn mannelijke collega’s, niet in het ambt sta.”