Het is niet voor het eerst dat er kanttekeningen worden geplaatst bij de activiteiten van de (voormalige) SRA - niet te verwarren met de SRB (Stichting Reformatorische Bezinningsavonden). Recent nog, in een interview met de GezinsGids, uitte dr. P. de Vries -ooit spreker op de eerste SRA-jongerenavond- zijn zorgen. Eerder, in 2006, merkte de hersteld hervormde predikant in een opinieartikel in deze krant al op dat bij HeartCry (toen nog een aparte stichting) „alles draait om de heiligmaking.”Onlangs verscheen onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad van de christelijke gereformeerde kerk (cgk) te Werkendam een brochure waarin het gedachtegoed van HeartCry kritisch tegen het licht wordt gehouden. De publicatie -te vinden op de website van de cgk in Genemuiden- bestaat uit twee delen, geschreven door achtereenvolgens ds. A. Huijgen, predikant te Genemuiden, en ds. C. P. de Boer, predikant te Werkendam. „In beide stukken wordt niet alleen het tekort van HeartCry aangewezen, maar ook het tegoed van de Schrift en de belijdenisgeschriften onder de aandacht gebracht”, meldt het voorwoord.

Nood
Tijd voor een gesprek - met ds. De Boer en ds. Huijgen aan de ene kant van de tafel en A. C. (Arjan) Baan en J. T. (Jacques) Brunt aan de andere. Brunt, lid van de Hersteld Hervormde Kerk, is voorzitter van Stichting HeartCry; Baan, kandidaat binnen de Protestantse Kerk in Nederland, is -onbetaald- directeur.

Dat de vier tegenover elkaar zitten, wil niet zeggen dat ze elkaar nergens in kunnen vinden. „We hebben allebei huiswerk meegekregen”, constateert ds. Huijgen aan het einde van het ruim twee uur durende onderhoud. „Ik vond het mooi om te merken”, zegt ook Brunt, „dat er niet wordt getwijfeld aan onze intenties. Dat we samen de nood proeven, en samen verlangen naar een opwekking.”

HeartCry wil, zo blijkt uit haar visiedocument (februari 2008), een „brede beweging vormen”, met als doel „geestelijke verdieping” en „bewustwording van de noodzaak van opwekking.” Daartoe organiseert ze onder andere conferenties, jongerenavonden en cursussen en geeft ze lectuur uit.

Anders dan eerder de SRA heeft Stichting HeartCry de zogenoemde Drie Formulieren van Enigheid niet in de grondslag opgenomen. Ze koos ervoor om haar grondslag, „met die van de Reformatie, kernachtig te formuleren: Sola Scriptura, Sola Gratia, Sola Fide, Solus Christus en Soli Deo Gloria.”

Ds. Huijgen: „De SRA had ”reformatorisch” in haar naam staan, HeartCry -hartenkreet- niet. Dat roept vragen op.”

Baan: „We willen van harte op reformatorische grondslag staan.”

Ds. Huijgen: „Ik ben blij dat te horen. Op RefoWeb staat een persbericht waarin je zoiets zegt als dat je „niets tegen” de gereformeerde belijdenisgeschriften hebt. Maar als ik tegen mijn vrouw zou zeggen dat ik niets tegen haar heb, nou ja…”

Brunt: „We zien zeker de waarde van de belijdenisgeschriften. Maar we beschouwen ze wel als iets dynamisch, niet als iets statisch. Hoe functioneren ze in de praktijk? Daar gaat het om.”

Baan: „Precies: hoe functioneren bepaalde leerstellingen in het theologisch debat? Wat wij steeds zien, is: zodra je vanuit de indicatief van de heiligmaking -in Christus zijn we heilig- de imperatief -de daadwerkelijke aansporing tot heilig leven- benadrukt (vergelijk 1 Kor. 1:30 en Hebr. 12:14) krijg je te horen: Ja, maar we blijven wel arme zondaren. Alsof dat een verontschuldiging kan zijn!”

Ds. Huijgen: „Toch zien wij bij de SRA, nu HeartCry, een aantal ontwikkelingen die de gereformeerde belijdenis te buiten gaan of daar ten minste op gespannen voet mee staan. Dan denk ik vooral aan de manier waarop jullie, zo ongeveer sinds 2004, zijn gaan spreken over de heiliging, onder invloed van met name de Zuid-Afrikaanse predikant ds. E. Maritz. De lijnen die hij trekt, de nadruk die hij legt op het „overwinningsleven”, zijn duidelijk andere dan in de gereformeerde belijdenis.

Neem ook het punt van de zonde. Bij jullie ligt vooral de focus op de zonde die je dóét. Het wordt pas zonde als je wílt. Maar onze wil is toch ook aangetast door de zonde? En er is toch ook zoiets als zonde van nalatigheid? Of hoogmoed?”

Ds. De Boer: „Ds. Maritz gaat hier uit van Jakobus 1:14 en 15. Maar hij zegt er wel bij: „Als mijn exegese onjuist is, vervalt mijn theorie.” Ik ben ervan overtuigd dat zijn exegese onjuist is. Wat doen jullie daarmee?”

Baan: „Ik denk dat dit een punt is dat we eens goed moeten doordenken.”

Ds. Huijgen: „Kijk, de klassieke achterban van de SRA -dr. P. de Vries, maar ook wij- constateert dat jullie steeds verder weggroeien van waar je bent begonnen. Met deze brochure hebben we dat signaal willen afgeven.”

Hoe zijn de reacties tot dusver?
Ds. Huijgen: „Ik ben wel blij met de reacties. Veel mensen zeggen: „Ik had soms toch een wat onbestemd gevoel bij HeartCry. Nu kan ik het benoemen.” Maar, misschien krijgen wij vooral zulke reacties, en horen jullie wel heel andere.”

Ds. De Boer: „Op dit moment staat de teller van bestelde brochures op zo’n duizend. Dat geeft toch wat aan. Ik weet ook dat verschillende kerkenraden zich hiermee bezighouden. Er dient zich namelijk écht een stuk nood aan: jongeren die met de boodschap van het overwinningsleven psychisch in de knoop raken.”

Baan: „Dit vind ik echt te kort door de bocht! Alsof overwinning over zonden een on-Bijbels thema zou zijn en mensen depressief maakt.”

Brunt: „Het is inderdaad zo dat dit soort reacties vooral bij u terechtkomen. Wij horen ook heel andere. Ik zou voorbeelden kunnen noemen van predikanten die in de gereformeerde traditie willen staan, maar die toch zeggen: Sommige zaken zijn in de loop van de tijd ondergesneeuwd geraakt.”

Ds. Huijgen: „Ik ben toch wel benieuwd wat jullie nu van de brochure vinden.”

Baan: „Het eerste deel geeft in elk geval een eerlijker beeld dan de artikelen die eerder in de Werkendamse kerkbode hebben gestaan. Ds. Maritz heeft ook gezegd dat hij vindt dat jullie een goede poging hebben gedaan om zijn theologie te typeren.

De exegese van Romeinen 6 in het tweede deel vind ik niet gereformeerd. Het gaat in Romeinen 6 niet om rechtvaardigmaking, maar om heiligmaking.

En om te zeggen dat de boodschap van HeartCry charismatisch is… Daar waarschuwen we juist tegen!”

Ds. Huijgen: „Maar het overwinningsleven, zoals ds. Maritz dat leert?”

Baan: „Overwinningsleven… ik vind dat eigenlijk een vervelende uitdrukking. Romeinen 6:14, kanttekening 40, laat zien dat Gods Geest ons de kracht geeft om de zonde met zijn begeerten tegen te staan en te overwinnen. Het is dus een puur Bijbelse notie. Romeinen 8:29: Wij zijn uitverkoren om het beeld van Gods Zoon gelijkvormig te worden.”

Brunt: „Het gaat om de gezindheid die in Christus Jezus is. Kijk, HeartCry is destijds opgericht nadat een aantal mensen, mede door de SRA-avonden, tot geloof was gekomen. Zij vroegen zich af: Hoe nu verder? Zij verlangen naar toerusting en nader onderwijs.”

Ds. Huijgen: „Maar, behalve een opstanding van de nieuwe mens is er toch ook een afsterven van de oude mens? Hoe zien jullie dat dan?”

Baan: „Jullie focussen heel erg op Romeinen 7. Wat ik zou willen, is dat we met elkaar eens fundamenteel gaan nadenken over wat Romeinen 6-8 ons te zeggen heeft. Ik kreeg een keer een briefje van iemand waarop stond: Onze vaderen hebben beleden dat we moeten sterven in plaats van streven. Bij Calvijn zocht ik vervolgens eens op hoe vaak bij hem het woord ”streven” voorkomt: 530 keer.”

Ds. Huijgen: „En sterven?”

Baan: „Natuurlijk, dat ook. Maar ik bedoel: als we in gesprek zijn, moeten we wel eerlijk onderzoek doen naar wat de vaderen echt gezegd hebben.”

Gaat HeartCry er misschien toch niet te gemakkelijk van uit dat alle 1200 mensen op een conferentie in Ambt Delden „tot geloof” zijn gekomen?
Ds. De Boer: „Toen ik aan iemand die er ook was geweest, vroeg hoe het was, zei ze: „Het was hemels. Meer dan 90 procent van de bezoekers was een kind van God.””

Brunt: „Op het moment dat er op zo’n conferentie een jongen naar me toe komt die vraagt: „Nu mag ik me door genade een kind van God weten, maar hoe nu te staan in de praktijk van alledag?”, dat je een stuk nood proeft - wie ben ik dan om te zeggen: Je bent geen kind van God?”

Baan: „Van der Groe zei: Als iemand belijdt een kind van God te zijn, en zijn levenswandel is daarmee niet in tegenspraak, dan moet ik hem uit de aard der liefde voor een kind van God houden.”

Dr. C. A. van der Sluijs constateerde in 2005 dat we op dit moment bezig zijn „een dorre, dooie aarde te bedekken met bloemen uit de evangelicale hoek.”
Ds. De Boer: „Ik denk dat het waar is. Al zie ik aan de andere kant ook dat mensen zich aan het heroriënteren zijn op Calvijn, op Luther, op Reformatie en Nadere Reformatie. En die ontwikkeling juich ik toe, ook omdat we, en dat schrijven we in de brochure ook, in de gereformeerde gezindte beslist dingen zijn kwijtgeraakt. Ik denk dat als de gereformeerde gezindte bij Schrift en belijdenis was gebleven, de SRA en HeartCry niet nodig waren geweest. In die zin houdt HeartCry ons wel een spiegel voor.

Tegelijkertijd zou ik HeartCry willen oproepen: Zoek het niet in de evangelische hoek, ook niet in je uitnodigingsbeleid. Onze eigen traditie is zó rijk. Maar het lijkt erop dat jullie een andere keus gemaakt hebben.”

Brunt: „Ik zou hier willen opmerken dat de bloemen uit de evangelische wereld niet per definitie on-Bijbels zijn. Wij kunnen er soms zeker ook van leren. Daar komt bij dat het meerdere keren gebeurd is dat we een gereformeerde spreker uitnodigden die niet op die uitnodiging inging, en vervolgens werd ons eenzijdigheid verweten.”

Ds. Huijgen: „Toch moet je op punten wel een keuze maken. Nu willen jullie soms tegelijkertijd twee kanten uit: wel of geen overwinningsleven, kinderdoop of volwassendoop, de heiliging. Waar staan jullie nu zelf? Dat vraagt een keuze - hopelijk de reformatorische.”

Tot slot: komen de gereformeerde belijdenisgeschriften straks weer in de grondslag van HeartCry te staan?
Lang blijft het stil. Baan, aarzelend: „Wij willen een Bijbelgetrouwe beweging zijn die put uit de rijkdom van de reformatorische traditie.”

Brunt: „Inderdaad, dat is ons antwoord. We willen Bijbelgetrouw zijn.”