Dat constateert de Gezondheidsraad (GR) in een advies dat deze dinsdag aanbood aan minister Klink van Volksgezondheid.Sinds enkele jaren zetten bedrijven logo’s op de verpakking van etenswaren om aan te geven dat een bepaald product goed zou zijn voor de gezondheid. Het Ik Kies Bewustlogo is in het leven geroepen door de voedselfabrikanten Unilever, Friesland Foods en Campina. Inmiddels doen meer dan honderd bedrijven mee. Het Gezonde Keuze Klavertje is een initiatief van supermarktketen Albert Heijn.

Een commissie van de raad constateert dat de twee logo’s op basis van verschillende criteria worden toegekend. Daarbij zijn deze niet altijd in overeenstemming met de voorlichting over gezond eten van het Voedingscentrum.

Het Voedingscentrum gebruikt drie categorieën voor de beoordeling van etenswaren: bij voorkeur, middenweg en bij uitzondering. Volkorenbrood valt bijvoorbeeld in de categorie ”bij voorkeur”, bruinbrood valt onder ”middenweg” en witbrood in de groep ”bij uitzondering”. De criteria voor deze indeling legde het centrum vast in het rapport ”Richtlijnen goede voedselkeuze”.

De gezondheidslogo’s verdelen voedingsmiddelen niet over drie, maar over twee categorieën: ze hebben het logo wel of niet. De GR-commissie vindt dat een logo alleen op producten uit de ”bij voorkeur”-groep zouden mogen staan. Dat is nu niet het geval. Ook etenswaren uit de ”middenweg” en zelfs uit de categorie ”bij uitzondering” dragen een logo.

De commissie meent dan ook dat de huidige criteria moeten worden aangescherpt. Bij het Ik Kies Bewustlogo moet de beoordeling vooral strenger op het gebied van voedingsvezels, gehaltes aan verzadigd vet en toegevoegde suiker in zuivelproducten en het caloriegehalte van soepen, sauzen, snacks en koekjes. Bij producten met het Gezonde Keuze Klavertje zijn de criteria vooral te ruim voor natrium (keukenzout) en voor maaltijdproducten, terwijl deze volledig ontbreken voor het caloriegehalte van soepen en sauzen.

De Gezondheidsraad zou ook graag zien dat informatie over de voedingswaarde, die nu vaak in een kadertje op de zijkant of de onderkant van de verpakking wordt weergegeven, op de voorkant van een product komt te staan. De verpakking vermeldt in ieder geval de totale energie per portie, naast veelal de gehaltes aan eiwit, koolhydraten (suikers), vet (totaal en verzadigd vet), natrium en voedingsvezel.

In de praktijk blijkt echter dat slechts de helft van de consumenten weet de betekenis van de verschillende getallen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de begrijpelijkheid en de aantrekkelijkheid van zo’n tabel verbetert als met stoplichtkleuren wordt aangegeven of een bepaalde waarde gunstig (groen), neutraal (oranje) of ongunstig (rood) is.

Of consumenten op basis van zulke informatie en logo’s ook daadwerkelijk gezondere producten kopen, zou nader onderzocht moeten worden, stelt de commissie van de gezondheidsraad.

Conclusies en aanbevelingen

De gezondlogo’s zijn niet altijd in overeenstemming zijn met de richtlijnen van het Voedingscentrum.

Ook minder gezonde producten kunnen nu een keurmerk krijgen. De criteria moeten daarom worden aangescherpt.

De voedingswaardentabel moet op de voorkant van een product komen te staan.

De tabel wordt begrijpelijker wanneer stoplichtkleuren aangeven of gehaltes goed, neutraal of slecht zijn.