Enkele Nederlandse topbankiers vinden dat de nutsfunctie van banken weer meer aandacht moet krijgen. Volgens hen zouden financiële concerns voortaan minder rekenschap moeten afleggen aan aandeelhouders, maar juist meer aan andere belanghebbenden, zoals klanten en personeel.Bert Heemskerk, bestuursvoorzitter van Rabobank, vindt dat banken nutsbedrijven zijn met een maatschappelijke functie. Hij wees erop dat veel banken via hun beursnotering te maken hebben met „volatiele aandeelhouders die van de ene naar de andere bank gaan met het doel hoge rendementen te maken.” In plaats daarvan zouden banken enkele duurzame aandeelhouders moeten hebben met een sterke visie, aldus de topman van de niet-beursgenoteerde bank.

Jan van Rutte, bestuursvoorzitter van Fortis Bank Nederland, onderschreef dat banken met een beursnotering extra risico’s hebben genomen, „omdat ze ieder kwartaal geacht worden beter te presteren.” Marco Keim, directeur van Aegon Nederland, zei ook een les te hebben geleerd. „We moeten weer een balans zien te vinden tussen aandeelhoudersbelang, klantenbelang en personeelsbelang.”

Andere oorzaken voor de huidige problemen in de financiële sector zijn volgens de bankiers onder meer lastige boekhoudregels. Heemskerk en Floris Deckers, bestuursvoorzitter van Van Lanschot Bankiers, stelden dat ook bankiers enige blaam treft omdat ze risico’s niet goed hebben ingeschat.

Sjoerd van Keulen van SNS Reaal wees erop dat de Angelsaksische doctrine, waarbij de belangen van aandeelhouders vooropstaan, ons ook „ongelooflijke welvaart en groei heeft gebracht de afgelopen dertig jaar.” „We zijn aan het analyseren waar de luchtbel is gebarsten. Maar we moeten ons dit wel realiseren”, zei hij.

Kamerleden waren niet echt tevreden met de analyse van de bankbestuurders. „Ik ben niet echt bevredigd. Ik weet nog steeds niet waar de oorzaak van de crisis ligt”, zei D66-fractievoorzitter Pechtold. SP-Tweede Kamerlid Irrgang bleef met een „ongemakkelijk gevoel” zitten. „Als je de bankiers beluistert, hebben ze zelf geen fouten gemaakt.”

Voor PvdA-Kamerlid Tang is duidelijk geworden dat bankieren zich slecht verhoudt tot het Angelsaksische aandeelhoudersmodel. „Dat is flink onder vuur komen te liggen. Dat bankieren een nutsfunctie heeft, is een belangrijke les.”

Of een terugkeer naar het Rijnlandse model, waarbij er meer oog is voor de andere belanghebbenden zoals klanten en het personeel, mogelijk is, betwijfelt Pechtold. „Het Angelsaksische model is bepalend. We kunnen geen schotten tussen landen zetten. Er is geen bank die niet internationaal opereert.”