Aan de vooravond van het congres houdt prof. dr. M. G. Davies zijn oratie. Hij wordt bijzonder hoogleraar ”vrijmetselarij als geestesstroming en sociaal-cultureel Europees verschijnsel” aan de Universiteit van Leiden. De leerstoel die hij bekleedt, is ingesteld door de Nederlandse Orde van Vrijmetselaren. Davies’ benoeming geldt in principe voor vijf jaar.De vrijmetselarij is een vrijzinnige gemeenschap die met gebruikmaking van traditionele vormen en symbolen streeft naar een bezinning op de levenshouding. Daartoe beleggen de vrijmetselaars besloten bijeenkomsten, zogenaamde loges. De vrijheid voor een individuele spirituele weg is gekoppeld aan sterke gemeenschapszin. De gemeenschap kent inwijdingsrituelen tot verschillende graden, opklimmend van leerling tot meester.

Muziek is een vast element tijdens de bijeenkomsten. Vrijmetselaars produceren op grote schaal composities, liederen en cantates. Exemplarisch is de nieuwe hoogleraar Davies. Hij was universitair docent muziekgeschiedenis en richtte in Den Haag een eigen koor op. Hij studeerde onder meer aan het Trinity College of Music in Londen en aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Zijn proefschrift ging over de plaats van muziek in de Nederlandse vrijmetselarij van 1730 tot 1806.

Hoewel het ledenaantal in verschillende Europese landen nooit meer dan enkele tienduizenden bedroeg, toonde onderzoek aan dat de invloed van de vrijmetselarij op de westerse cultuur wijdverbreid is.

De deelnemers van het congres proberen te achterhalen of de vrijmetselarij maatschappelijke ontwikkelingen direct of indirect heeft beïnvloed en of de beweging zelf onderhevig was aan maatschappelijke en culturele revoluties.

De vrijzinnige beweging ontstond in de achttiende eeuw. Bekende werken die getuigen van vrijmetselarij zijn de opera ”Die Zauberflöte” van Mozart en recentelijk het boek ”De Da Vinci Code” van Dan Brown.