Dr. P. H. Vos, lector morele vorming aan de Gereformeerde Hogeschool in Zwolle, zei dat vrijdag in Amersfoort tijdens een symposium van de Evangelische Hogeschool en de Christelijke Hogeschool Ede over ”opvoeden met perspectief in een verscheurde tijd”.„Opvoeding is geen professionele zaak en moet dat ook helemaal niet worden”, stelde Vos. „De opvoeding doe je tegenwoordig niet op intuïtie en in navolging van de opvoeding die je zelf hebt gekregen, maar ze is omringd met deskundigheid. Dat wordt bevorderd door bladen, opvoedprogramma’s, ouderschapscursussen en de psychologisering van de opvoeding.

Hoe belangrijk kennis ook is en hoe goed de adviezen ook kunnen zijn, ze roepen tegelijkertijd het beeld op dat opvoeding wetenschappelijk verantwoord en professioneel moet zijn. Zo kreeg ik laatst als ouder via het kinderdagverblijf een folder waarin een cursus ”timemanagement in het gezin” werd aangeboden. Gekker moet het toch niet worden.”

Het ministerie voor Jeugd en Gezin loopt het risico de professionalisering van de opvoeding te bevorderen, stelt Vos. „Het ministerie stelt een groot vertrouwen in de rol van opvoeddeskundigen en hulpverleners. In de nieuwe gezinsnota lees ik over „pedagogische vaardigheden van ouders.” Alsof je eerst een bachelor pedagogiek gehaald moet hebben om een goede opvoeder te zijn.”

Niet normaal
Een effect van de psychologisering en de aandacht voor mogelijke problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling is dat ouders al snel vrezen dat er iets niet helemaal normaal is aan hun kind, stelt de Zwolse lector. „Ze vragen zich af: Voed ik wel goed op? Is er iets aan de hand met mijn kind? De school kan dit versterken door een uitgebreid leerlingvolgsysteem te hanteren en door een diagnostisch instrumentarium los te laten op de leerlingen.”

De opvoedingsonzekerheid wordt volgens Vos dan ook niet opgeheven door nog meer adviezen en hulp van professionals. „Opvoeden bestaat niet uit het toepassen van de juiste techniek. Opvoeding vindt primair plaats door wie de opvoeder zelf is, door zijn deugden. In onze samenleving is de samenhang in de moraal zoek, die zich zou moeten richten op moed, maat, verstandigheid en rechtvaardigheid, maar ook op geloof, hoop en liefde. Wat mij betreft zou dit geheel het gebinte moeten vormen van de morele opvoeding.”

Tegenstrijdig
Volgens Vos gaat het te ver om van een algemene opvoedcrisis in de Nederlandse samenleving te spreken. „Ook uit de cijfers blijkt dat 88 procent van de ouders tevreden is over de opvoeding van hun kinderen en dat ze voldoening vinden in het ouderschap (90 procent). Het punt is dat we met onze manier van leven afbreuk doen aan de waarden en normen die we op zich hoog in het vaandel hebben.

Onze samenleving wordt gedragen door conflicterende waarden. We vinden het belangrijk dat kinderen leren om te zien naar zwakkeren en behulpzaam zijn. Tegelijk laten we ze opgroeien in een prestatiesamenleving waarbij het eigen welbevinden, het persoonlijk geluk en zelfontplooiing vooropstaan. We willen kinderen rechtvaardigheid en naastenliefde bijbrengen, maar ondertussen ademt onze samenleving een moraal van de pakkans: ik kan doen en laten wat ik wil, zolang ik niet gepakt wordt.”