Prins Willem-Alexander heeft in november 2006 zijn taak als voorzitter van de Adviesraad voor Water en Sanitatie van de Verenigde Naties (Unsgab) serieus opgepakt. Op alle relevante topbijeenkomsten en congressen over water en toiletvoorzieningen heeft hij de afgelopen twee jaar zijn gezicht laten zien.Hij sprak in 2007 in Rome en reisde naar Guatemala-stad, Japan en China. Meerdere keren was hij in Washington en New York. Met de start van het International Year of Sanitation 2008 brak er helemaal een drukke periode aan. De prins reisde een paar keer naar Afrika, Japan, de Verenigde Staten (Wereldbank) en de Filipijnen en hij sprak de World Toilet Summit in China toe.

Deze week was hij in Riyad, Saudi-Arabië, om de 11e vergadering van de Adviesraad voor Water en Sanitatie voor te zitten. De prins sprak er ook met de ministers van Water van de Arabische Liga, de Arab Water Council en de Islamic Development Bank.

Miljard kinderen
Met alleen reizen en congresbezoeken is de prins er echter nog niet. Het gaat hem om de ontmoeting met mensen die iets aan het sanitatieprobleem, het tekort aan schoon drinkwater en goede toiletvoorzieningen, kunnen doen: ministers, gouverneurs, regeringsleiders, artsen, managers. De prins wil hen overtuigen en warm maken voor de door de Verenigde Naties gestelde doelen op terreinen als gezondheid, armoede en arbeid, de zogenaamde millenniumdoelen. Hij wil bereiken dat ze (nog harder) aan het werk gaan met het realiseren van schoon drinkwater en fatsoenlijke toiletten voor iedereen en er meer financiële middelen voor vrijmaken.

Het overtuigen van mensen is nog steeds hard nodig, zei de prins in Saudi-Arabië. „Sanitatie is een weinig populair onderwerp, een onderwerp dat erg privé is en daardoor weinig publieke aandacht krijgt.” En dat terwijl bijna 40 procent van de wereldbevolking niet over een fatsoenlijke toiletvoorziening beschikt. Het gaat om 2,6 miljard mensen, onder wie bijna 1 miljard kinderen, zo meldde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) woensdag op de Wereld Toiletdag.

Deze situatie heeft ingrijpende gevolgen, zo laat de prins regelmatig horen in zijn toespraken: zo sterven er dagelijks meer dan 5000 kinderen aan diarree door gebrek aan goede voorzieningen. Vrouwen en kinderen kunnen vaak niet werken of naar school omdat er geen toilet is, of omdat ze uren moeten lopen om schoon drinkwater te halen.

Leven
Wat wil de prins concreet bereiken? ”Water is leven”, zo luidt de stelling van Willem-Alexander. Schoon water en goede toiletvoorzieningen „leveren de grootste bijdrage aan de verbetering van de gezondheid en het terugdringen van de armoede”, zo zei de prins in september tijdens een bijeenkomst op de Filipijnen. Concreet moet hij ervoor proberen te zorgen dat in 2015 1,6 miljard mensen sanitaire voorzieningen hebben gekregen en 1,1 miljard mensen minstens schoon water kunnen gebruiken.

Er is nog veel te doen, benadrukte de prins tijdens de gesprekken op de Filipijnen. „Met de huidige snelheid bereiken we het millenniumdoel -halvering van het aantal mensen dat geen toegang heeft tot sanitaire basisvoorzieningen en schoon drinkwater in 2015- niet voor 2026.” En: „We kunnen geen tijd verliezen: het kan alleen maar slechter worden gezien de groei van de wereldbevolking en de verstedelijking.”

De prins pleit steeds voor kleinschalige projecten. Daarmee worden de grootste resultaten geboekt. Tijdens het staatsbezoek van koningin Beatrix aan India in 2007 liet hij daarvan een voorbeeld aan zijn moeder zien, toen die samen met haar zoon en prinses Máxima het kleine dorpje Srinivasnagar bezocht. In dat gehucht van enkele tientallen huizen waren kort daarvoor onder meer eenvoudige toiletten geplaatst.

In zijn toespraak deze week in Saudi-Arabië benadrukte de prins dat „1 in sanitatie geïnvesteerde dollar een winst oplevert van 9 dollar”, onder meer omdat er minder ziektes voorkomen.

Klus
Voorlopig zit de taak van de prins er nog niet op, ook al loopt het Internationaal Jaar van de Sanitatie -de activiteiten gaan wereldwijd nog door tot in 2009- ten einde. De prins heeft zelf bij de start van zijn voorzitterschap ook aangegeven dat hij het als een meerjarenproject ziet.

Of de prins zelf de klus zal klaren, is de vraag. Zodra hij de troon zal bestijgen zal hij deze VN-functie waarschijnlijk moeten opgegeven. Tot die tijd zet de prins zich echter maximaal in. De zaak gaat hem aan het hart.