„Artsen zijn onvoldoende bereid de ruimte die de wet biedt te benutten. Ik ben daarover enorm teleurgesteld”, zei NVVE-directeur De Jong gisteravond tijdens een debat over de euthanasiepraktijk.De in 2002 van kracht geworden euthanasiewet biedt artsen ruimte om stervensverzoeken van deze patiënten in te willigen, zij het in beperkte mate. Zo moeten artsen eerst helder hebben of zij de angst en de radeloosheid van patiënten kunnen wegnemen door een behandeltraject in te gaan. Een andere voorwaarde is dat de arts in samenspraak met andere specialisten als neurologen of ouderenpsychiaters tot de slotsom moet komen dat patiënten ondanks hun aandoening nog voldoende wilsbekwaam zijn om hun stervensverzoek vrijwillig en weloverwogen te kunnen herhalen. Voor veel artsen is dat een struikelblok.

Voor zover bekend zijn in Nederland tot dusver dertien stervensverzoeken van patiënten met beginnende dementie ingewilligd. Alle keren kwamen het openbaar ministerie of de toetsingscommissies tot de slotsom dat de levensbeëindiging zorgvuldig en in overeenstemming met de wet was uitgevoerd. Volgens de NVVE zal het aantal euthanasievragen wegens beginnende dementie toenemen, omdat de aandoening tegenwoordig beter kan worden vastgesteld in het beginstadium. Patiënten kunnen hun euthanasiewens dan tijdig aankaarten bij de arts”, aldus de NVVE.

Centraal in het debat stond een NCRV-documentaire over een man met beginnende dementie die met behulp van pillen zelf zijn leven beëindigt, nadat zijn huisarts weigerde zijn verzoek om euthanasie uit te voeren. C. Gastmans, hoogleraar medische ethiek aan de Katholieke Universiteit Leuven, bekritiseerde de keus om het debat uitsluitend te voeren op basis van deze film. „Lijden is niet op voorhand mensonwaardig. Ik had graag een tweede documentaire gezien over een dementerende die het zorgproces wel tot het einde toe doorloopt. Er zijn nog flinke verbeteringen mogelijk in de bestrijding van pijn en de palliatieve zorg voor deze patiënten. Laten we ons bezinnen op de vraag hoe we kunnen voorkomen dat een patiënt met beginnende dementie om levensbeëindiging vraagt.”

Verpleeghuisarts Tj. de Graas verwierp de kritiek van de NVVE op de houding van artsen. „Een arts is hulpverlener. Je doet niet een-twee-drie iets omdat het nu eenmaal mag van de wet.”

PvdA Tweede Kamerlid Gill’ard noemde investeringen in de ouderenzorg in navolging van hoogleraar Gastmans onvermijdelijk. In het debat over levensbeëindiging bij dementie is volgens haar niet de politiek, maar de medische beroepsgroep als eerste aan zet.