„Schrift vertelt geen fabeltjes”

Ds. Den Butter, christelijk gereformeerd predikant in Middelharnis, is van mening dat Gods openbaring uit de gangbare wetenschappelijke methoden van bijbeluitleg is weggedrongen. Het eerste principe van bijbeluitleg dient de erkenning van de Bijbel als het Woord van God te zijn. „In de exegese kun je geen isgelijkteken zetten tussen de Bijbel en Homerus. Het apriori van de uitlegger is bepalend voor de gang van het onderzoek en de eindresultaten."

Wel erkende ds. Den Butter het belang van buitenbijbelse teksten en de archeologie voor het zicht op de betekenis van bijbelteksten. „Ze verlenen echter hulpdiensten en kunnen nooit bepalend voor de uitleg zijn. Dat de Schrift zichzelf uitlegt, het eerste commentaar op zichzelf is, behoort tot de gereformeerde uitgangspunten."

Kern en omtrek Hoewel hij het „een beetje gevaarlijk" principe vond vanwege de subjectieve bepaaldheid in de toepassing, noemde Den Butter ook de onderscheiding van kern en omtrek. „De Bijbel maakt zelf dit onderscheid door het heil in Christus met grote nadruk keer op keer aan de orde te stellen. Maar het huwelijksleven en de reismantel van Paulus zijn dingen van secundaire en tertiaire betekenis. Opvallend is wel dat de Bijbel ze telkens in verband brengt met de kern. Het huwelijk is een afschaduwing van Christus en Zijn gemeente."

„Je moet ervoor uitkijken", waarschuwde de lector, „het liefdegebod niet ten koste van de Tien Geboden te benadrukken, zoals in de homofiliediscussie wel gebeurt. In de discussie over de positie van de vrouw zie je mensen op een verbazingwekkende manier met Paulus' argumenten omspringen. De vorm van Gods voorschriften verandert in de Bijbel al, maar de norm niet. Het was Gods bedoeling dat Zijn openbaring niet tot de toenmalige tijd en plaats beperkt zou blijven. In het Woord van God zit iets boventijdelijks."

Allegorie Aan de hand van bijbelteksten behandelde de predikant methoden en mogelijkheden van uitleg. Negatief staat ds. Den Butter tegenover de allegorische methode. „Als je in de aantallen waterfonteinen en palmbomen bij Elim de twaalf discipelen en de zeventig die door Jezus werden uitgezonden ziet, ben je erg willekeurig bezig. Een rijke fantasie kan het met die methode ver brengen."

Wat betreft Galaten 3 en 4 vroeg hij zich af of het echt allegorische uitleg was, aangezien de geschiedenis niet vervluchtigd wordt. „Misschien zit er iets van een allegorie in. Maar Paulus schreef onder de leiding van de Geest, en wie van ons kan dat zeggen?" Ds. Den Butter is van mening dat het boek Hooglied zich als een allegorie aandient. „Dat maak je er niet van. Dat er aanwijzingen in staan voor de liefdesrelatie tussen man en vrouw is secundair."

„Schrift vertelt geen fabeltjes”

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?