Nieuw ontdekt Erasmusportret mogelijk van Hans Holbein
Op een veiling in Parijs is onlangs een vijf eeuwen oud portret van Eramus aangeboden, dat vermoedelijk is gemaakt door Hans Holbein de Jonge. Dat heeft museum Boijmans Van Beuningen donderdagmiddag bekendgemaakt.
Het schilderij, dat volgens onderzoekers van zeer hoge kwaliteit is, is vanaf 8 november te zien in de tentoonstelling ”Erasmus in beeld” in museum Boijmans van Beuningen, waar nog veertien andere portretten van de bekendste Nederlandse humanist (1466-1536) worden getoond. De particulier die het portret heeft gekocht, geeft het kunstwerk in bruikleen aan het museum. Volgens een woordvoerder van het museum is dit is het eerste originele portret van Erasmus dat in de laatste anderhalve eeuw is ontdekt. „Het werk is van de hand van een grote meester. Deskundigen vermoeden dat het komt uit de omgeving van Hans Holbein de Jonge (1497/98-1543) dan wel door hemzelf is geschilderd.”Het is bijzonder dat een schilderij van hoge kwaliteit uit het begin van de zestiende eeuw wordt aangeboden op een veiling. „Het uitzonderlijke niveau van het schilderwerk en de ondertekening duiden erop dat Hans Holbein de Jonge deze grote meester is geweest. Met name de handen en het bont zijn knap en gedetailleerd geschilderd”, aldus de musuemwoordvoerder. „Infrarood opnamen tonen een bijzonder krachtige ondertekening bij de handen. Röntgenonderzoek verduidelijkt het artistieke proces. Oorspronkelijk heeft de schilder een andere baret willen uitbeelden.” Het museum doet samen met experts nader onderzoek en hoopt een antwoord te kunnen geven op de vraag of de toeschrijving aan Holbein stand houdt.
Tijdens de tentoonstelling ”Eramus in beeld” wordt het werk voor het eerst geconfronteerd met drie andere aan Holbein toegeschreven Erasmusportretten. Zo ontstaat de unieke kans om door vergelijking tot een meer definitieve uitspraak over de toeschrijving te komen.
Erasmus was de eerste burger die zich veelvuldig liet portretteren door de grootste kunstenaars uit zijn tijd. Deze portretten gebruikte hij als dank voor begunstigers en ter promotie van zichzelf. Zijn brieven aan vrienden, vorsten en mecenassen begeleidde hij met een portret als geschenk. Hierdoor werd Erasmus zelf een beroemdheid en het Erasmusportret een geliefd onderwerp bij schilders. Dit leidde weer tot nieuwe portretten, die werden besteld door zijn vele bewonderaars in Europa. Zo kwamen er tal van navolgingen en kopieën tot stand.
Museum Boijmans Van Beuningen presenteert van 8 november tot en met 8 februari de tentoonstelling ”Erasmus in beeld”, precies vijfhonderd jaar nadat Erasmus met de Lof der Zotheid een van de invloedrijkste boeken uit de geschiedenis schreef. De schilderijen, tekeningen, prenten en objecten maken het gedachtegoed van Erasmus inzichtelijk en tonen zijn invloed op de kunst en de maatschappij.
De tentoonstelling brengt portretten bijeen van Erasmus die gemaakt zijn door de beste kunstenaars van zijn tijd: Quinten Massys, Hans Holbein de Jonge en Albrecht Dürer. Brieven en geschriften bewijzen dat Erasmus nauwkeurig de regie behield over de wijze waarop hij werd afgebeeld.