Minister Hoogervorst van Financiën is dan ook zeer ontevreden over de looneis van de FNV. „Het is niet te geloven. Loonstijging betekent werkloosheid en dat is asociaal.” Volgens de minister is het in het landsbelang dat de lonen dalen.

Werkgeversorganisaties MKB-Nederland en VNO-NCW uitten maandag ook stevige kritiek op de FNV. Volgens MKB-voorzitter H. de Boer heeft FNV-voorzitter L. de Waal niets geleerd van de financiële problemen binnen FNV Bondgenoten. De Waal zou uit ervaring moeten weten dat door een loonstijging de kosten voor ondernemers flink toenemen, met alle gevolgen voor de economie van dien, stelde De Boer. Hij vindt het tijd dat de FNV hard wordt aangepakt. VNO-NCW noemt de looneis veel te veel.

De werkgevers willen de lonen volgend jaar gelijke tred laten houden met de inflatie, waarbij de prognose van het Centraal Plan Bureau (CPB) van een inflatieniveau van 2,25 procent het uitgangspunt is. De werkgevers willen eventueel lager uitkomen dan 2,25 procent.

De vakcentrales nemen dit inflatieniveau als oriëntatiepunt, zonder uit te sluiten dat de lonen met meer dan 2,25 procent moeten stijgen. Ze willen die mogelijkheid openhouden, gezien de verschillen in de diverse bedrijfstakken. De vakcentrale FNV liet voorafgaande aan het overleg al weten bij de CAO-onderhandelingen voor volgend jaar vast te houden aan een looneis van 3,5 procent.

Boven op de FNV-looneis van 3,5 procent komt nog eens 0,5 procent voor secundaire voorwaarden. Tijdens de komende CAO-onderhandelingen krijgen verder de pensioenen extra aandacht. Zo wil de FNV de individuele keuzemogelijkheden in pensioenregelingen uitbreiden, onder meer door een uitruil van een partnerpensioen tegen een hoger ouderdomspensioen.

De loonstijging is nog niet definitief, zei De Waal maandag. De looneis kan nog naar beneden worden bijgesteld in de onderhandelingen met het kabinet over een sociaal akkoord, waarover de vakbonden, werkgevers en het kabinet nog steeds steggelen.

Premier Balkenende wisselde maandag in het Torentje van gedachten met CNV-voorzitter D. Terpstra en De Waal over het sociaal akkoord. De premier noemde het na afloop een zakelijk en verkennend gesprek. „Een sociaal akkoord bereiken is niet makkelijk, maar dat wisten we. En we moeten het in volgorde zien. De sociale partners zijn nu aan zet, zij moeten zeggen hoe zij tegen de hoge loonkosten aankijken.” Balkenende zal ook nog gaan praten met voorzitter J. Schraven van VNO-NCW.

Volgens FNV-voorzitter De Waal deed de premier maandag geen enkele toezegging. Meerjarige afspraken tussen kabinet en sociale partners over loonmatiging, gesubsidieerde arbeid, spaarloon, pensioenen en de WAO zijn onhaalbaar, aldus De Waal. Er zal nu worden aangekoerst op afspraken voor alleen 2003, waar de WAO dan geen deel van uitmaakt. De FNV en het kabinet ruziën vooral over dit onderwerp.

Terpstra is somber over de totstandkoming van een sociaal akkoord. „Ik ben niet optimistisch over de mogelijkheid de inhoudelijke verschillen te overbruggen”, verklaarde hij na overleg met Balkenende. Zelfs eenjarige afspraken zijn volgens hem nog ver weg. Het enige lichtpuntje was dat Terpstra naar eigen zeggen zijn ruzie met de premier heeft bijgelegd. De CNV-man hoopt dat Balkenende een uiterste poging zal doen alsnog een meerjarig akkoord te sluiten.

Op 28 november komen alle partijen weer bij elkaar om over een sociaal akkoord te onderhandelen. Vakbonden en werkgeversorganisaties spraken gisteravond in de Stichting van de Arbeid over dit akkoord.