„Kom als opvoeder met alternatieven”
Is televisie schadelijk voor kinderen? Directeur Els van Dijk van de Evangelische Hogeschool in Amersfoort reageert op vier stellingen. „De tv maakt passief.”
Het kijken naar tv stompt de geest van jonge kinderen af.„Deze stelling is ietwat kort door de bocht. Het hangt af van de mate waarin jonge kinderen tv mogen kijken. Natuurlijk ken ik de voorbeelden van de kinderen voor wie de tv als babysit fungeerde. Dat is desastreus. Dergelijke kinderen hechten zich niet aan personen, maar aan een apparaat. Dat is funest voor de identiteitsontwikkeling, die dan niet plaatsvindt.
De tv maakt passief. Zaken worden in kant-en-klare brokken aangeboden, terwijl het lezen van een boek om de inspanning van de aanvulling en interpretatie van de gegevens vraagt. De afstomping zit ook in het feit dat op tv slechts een deel van de werkelijkheid wordt getoond. De tv is een selectief medium en geeft geen weergave van het echte leven.
De tv kent maar één register: van amusement. In die zin stompt het veelkijkende kinderen af. Maar er is meer. De tv voorziet in een groot aantal beelden. Kinderen gaan niet drie uur voor een draaiende wasmachine zitten, terwijl het voor veel kinderen geen enkel probleem is als zij drie uur voor de tv hangen.
Met beelden communiceer je andere zaken dan met taal. Met beelden communiceer je emotie, geen diepe inhoud. Beelden zijn vluchtig en oppervlakkig. Dat heeft gevolgen voor de manier van denken van veel jongeren; associatief en fragmentarisch. Beelden plaatsen zaken niet in hun context, maar zorgen voor vluchtigheid en oppervlakkigheid.”
Een totaalverbod op tv-programma’s voor baby’s en peuters is dringend gewenst.
„Deze stelling is niet realistisch. Ten eerste omdat niet elk programma per definitie schadelijk is voor kinderen en ten tweede omdat veelkijkers dan naar programma’s zappen die nog veel minder geschikt zijn.”
Kinderen kunnen beter knutselen of spelen dan naar kinderprogramma’s op tv kijken.
„Ja, zelf ontdekkend leren is belangrijk. Knutselen en spelen doen ook een appel op het vermogen zelf activiteiten te ontwikkelen en jezelf te vermaken. Helaas is de speelruimte van kinderen in woonwijken vaak zo gering dat die soms beperkt is tot een eenzame wipkip aan het einde van de straat.
Samen spelen doet ook een appel op de ontwikkeling van sociale vaardigheden. Om kinderen te leren spelen, is een forse investering van volwassenen geboden. Als je niet wilt dat kinderen tv-kijken, moet je als opvoeder met alternatieven komen.”
De tv is de aanjager van wereldgelijkvormigheid.
„Ja. Uit onderzoeken is bekend dat jongeren hun identificatiefiguren ontlenen aan de moderne media en dat zij hun opvattingen over morele kwesties vormen met populaire tv-programma’s, soaps en clips als bron en baken. Dit zegt wellicht meer over volwassenen dan over jongeren. Waarom hebben wij dit laten gebeuren? Waar zijn de aansprekende identificatiefiguren in de omgeving van jongeren? Laten wij als ouderen het wat dat betreft soms afweten omdat we onder een vroom sausje eveneens wereldgelijkvormig zijn en jongeren alles zelf laten uitzoeken?”