Begin deze maand waren de ogen vooral gericht op de Verenigde Staten. De situatie in Europa leek nog redelijk stabiel, maar aan de overkant van de oceaan dreigde de ene na de andere bank om te vallen. President Bush en zijn minister van Financiën, Paulson, moesten echter veel weerstand overwinnen voor een reddingsplan van 700 miljard dollar, ruim 500 miljard euro.Pas na zware druk vanuit binnen- en buitenland ging het Huis van Afgevaardigden overstag: Paulson mocht over de rug van de belastingbetaler honderden miljarden besteden aan het opkopen van ’besmette’ leningen van banken. Dat betrof vooral dubieuze hypotheken voor huizen waarvan de eigenaar niet meer aan zijn verplichtingen kon voldoen. De ingreep had echter een averechts effect: op de eerstvolgende beursdag, maandag 3 oktober, stortten de beurskoersen opnieuw in en dit keer ook in Azië en Europa.

De besluiten die een aantal Europese regeringsleiders zondag in Parijs namen, hadden een heel andere uitwerking: de beursstemming sloeg om als een blad aan de boom. Wereldwijd was gisteren sprake van een uitzonderlijk snelle koersstijging en vanmorgen herhaalde zich dat patroon. Overigens is de beurskoers nog geen goede graadmeter om te zien of er werkelijk sprake is van een kentering.

Er zit een belangrijk verschil tussen de miljarden dollars en de miljarden euro’s: de bestemming van het geld. De Europese plannen pakken het probleem in de kern aan. Het bedrag dat de lidstaten daarvoor willen uittrekken, nu al meer dan 1500 miljard euro, is slechts deels bedoeld om daadwerkelijk uit te geven. Naast de directe steun aan noodlijdende banken -in ruil voor inspraak- is er ook een garantstelling, een soort verzekering die banken moet helpen om hun onderlinge argwaan te overwinnen en elkaar weer geld te lenen. Dat blijkt te werken: de rente die men onderling berekent, daalt. De Amerikaanse overheid gaat nu overstag en maakt vandaag bekend ook deze lijn te gaan volgen. Jammer dat dit besluit niet twee weken eerder is genomen.

De media geven de credits voor de Europese reddingsoperatie vooral aan de Britse premier Brown, die vorige week woensdag al met soortgelijke plannen naar buiten kwam. Ook zijn Franse evenknie Sarkozy deelt, als gastheer van de top, in de eer. Toch is dat niet helemaal terecht. Twee weken geleden sprak Balkenende met Sarkozy over een enigszins vergelijkbaar plan: een Europees fonds van 350 miljard euro voor garanties aan banken en spaarders. Sarkozy was toen van mening dat elk land zijn eigen boontjes moest doppen en het plan belandde in de prullenbak. Nu blijkt echter dat die aanpak niet zo dom was en dat juist gezamenlijke Europese afspraken tot herstel van vertrouwen kunnen leiden.