Ook in Indonesië is er angst over de kredietcrisis. De Indonesische beursindex in Jakarta daalde vorige week met 21 procent. De roepia kwam zwaar onder druk te staan. De vrees is dat investeerders uit Europa en de VS Indonesië massaal de rug toekeren.Tegelijkertijd biedt de crisis voor moslimpolitici het zoveelste bewijs dat het kapitalistische systeem niet deugt. Het kapitalisme is een belangrijke oorzaak van de kredietcrisis, meent de Indonesische vicepresident Jusuf Kalla. De islamitische Kalla hield zaterdag in het Sumatraanse Padang een krachtig pleidooi voor een nieuw financieel systeem, gebaseerd op de sharia, de islamitische wetgeving.

De Indonesische regering nam dit jaar een belangrijke stap in de richting van dit shariasysteem. Nieuwe wetten en maatregelen van de Indonesische centrale bank maakten het handelen in islamitische ”Sukuk”-obligaties nu mogelijk. Ook zijn de regels voor zogenoemde shariabanken versoepeld. Deze speciale banken werken met winstdelingen, in plaats van rente. Het vragen van rente is verboden binnen de islam.

De christelijke Partij voor Vrede en Welvaart (PDS) protesteert al langere tijd fel tegen de nieuwe financiële wetgeving. De PDS is bang dat de wetgeving en het Indonesische financiële stelsel een steeds islamitischer karakter krijgen. Maar de kleine, christelijke partij lijkt een roepende in de woestijn.

De nieuwe regelgeving moet de deur openen naar de miljarden oliedollars uit het Midden-Oosten. Saudi-Arabië en de Golfstaten dragen al jaren discreet bij aan de financiering van moskeeën en moslimorganisaties in Indonesië. Maar echt grote investeringen gingen Indonesië de neus voorbij. Het geld kwam met name in Maleisië terecht.

Maar te midden van een mondiale crisis van voedselprijzen wekken de vruchtbare landbouwgronden van de archipel de aandacht van rijke Arabische landen. Het grootste project is van de Bin Laden Group. Het conglomeraat van de steenrijke Saudische familie Bin Laden wil 500.000 hectare rijstvelden cultiveren in West-Papoea. De Bin Laden Group heeft hiervoor 4,3 miljard dollar gereserveerd. De speciale afgezant van Indonesië voor het Midden-Oosten, Alwi Shihab, maakte de investering in augustus bekend. Het besluit was genomen tijdens een ontmoeting tussen de Bin Laden Groupvoorzitter sjeik Hassan Bin Laden met de Indonesische vicepresident Jusuf Kalla. De Bin Ladenfamilie onterfde in 1994 familielid en topterrorist Osama Bin Laden.

Ook hebben de Saudi’s grote investeringsplannen in West-Java. De gouverneur van West-Java, Ahmad Heryawan, meldde vorige week tienduizenden hectare landbouwgrond te reserveren in onder andere Tasikmalaya, Garut en Ciamis. Grote investeringen hebben al plaatsgevonden. In juni verkreeg het Arabische Qatar Telecom een aandeel van 40,8 procent in PT Indosat, het op een na grootste mobieletelefoonnetwerk in Indonesië.

Een ander megaproject bevindt zich in het toeristenparadijs Lombok. Daar gaat Emaar Property uit Dubai op 1200 hectare grond een gigantisch toeristisch resort ontwikkelen. Ruim 2,6 miljard dollar in investeringsgelden zal hiervoor Indonesië binnenstromen. Het hotelresort is speciaal ingericht voor toeristen uit het Midden-Oosten. Ook de bouw van een golfbaan en een enorme moskee staat op het programma. De lokale autoriteiten in Lombok zijn ondertussen druk bezig met de bouw van een nieuw internationaal vliegveld. Hiermee kan de luchtvaartmaatschappij Emirate Airline straks direct op Lombok vliegen.

De nieuwe interesse van Arabische landen voor Indonesië zal naar verwachting vooral de etnisch Indonesische ”Pribumi”-zakengroepen bevoordelen ten opzichte van de Chinese zakenelite. Chinees-Indonesiërs domineren van oudsher de Indonesische economie. Maar met het aftreden van president Soeharto in 1998 verloren zij hun beschermheer.

De islamitische zakenelites hopen nu investeringskapitaal uit het Midden-Oosten aan te trekken. Vicepresident Jusuf Kalla, afkomstig uit het streng-islamitische Makassar in Zuid-Sulawesi, en zijn speciale gezant Alwi Shihab bezitten een omvangrijk netwerk van zakenrelaties in de Arabische wereld.

Niettemin waarschuwen sommige Indonesische zakenlieden de religieuze motieven voor investeringen van Arabische concerns niet te overschatten. De steenrijke zakentycoon en het kabinetslid Aburizal Bakrie maant tot behoedzaamheid. „Om fondsen uit het Midden-Oosten te halen kunnen we niet vertrouwen op de benadering van een moslimbroederschap, het moet een zakelijke benadering zijn”, zei minister Bakrie in een interview met het zakenmagazine Globe.