Het is de eerste keer dat een rechter de regering-Bush opdracht geeft om Guantanamogevangenen vrij te laten en het Witte Huis was daar dinsdag niet blij mee.„De regering heeft ernstige bezwaren tegen deze beslissing”, aldus Witte Huiswoordvoerster Dana Perino. De Oeigoeren vormen al jaren een ingewikkeld juridisch probleem. Zij zijn afkomstig uit de autonome Chinese provincie Sinkiang, waar de Oeigoeren -in overgrote meerderheid moslims- 45 procent van de bevolking uitmaken. Een deel van de Oeigoeren verzet zich tegen het centrale Chinese regime en zoekt daarvoor steun in het buitenland.

In 2001 arresteerden de Amerikanen in Afghanistan een groep van 22 Oeigoeren. Die zeiden daar te zijn om steun te krijgen voor hun strijd „tegen de Chinese overheersers.” Het Chinese regime beschouwt dit soort Oeigoerse groepen als „moslimterroristen.” In 2002 werden de Oeigoeren naar Guantanamo Bay getransporteerd, waar zij benadrukten dat zij nooit tegen de Amerikanen hadden gevochten. Dat werd uiteindelijk erkend door Washington, dat van de Oeigoeren af wilde.

Twee jaar geleden kon men er vijf kwijt aan Albanië, maar China reageerde daar heftig op. Zo heftig dat sindsdien geen land ter wereld de resterende zeventien Oeigoeren meer wil opnemen. „Je kunt mensen niet blijven opsluiten omdat je niet weet waar je met hen naartoe moet”, aldus rechter Urbina dinsdag. Hij wil dat de zeventien Oeigoeren komende vrijdag in zijn rechtbank verschijnen, waar hij ze dan -waarschijnlijk- wil vrijlaten. Volgens het ministerie van Justitie „overschrijdt rechter Urbina met deze beslissing zijn rechterlijke bevoegdheden.”

Het wordt nu afwachten wat Washington doet. Waarschijnlijk gaat de regering Bush in beroep tegen de beslissing van Urbina. Die houdt echter vol „dat het recht eindelijk dient te zegevieren”. Oeigoeren die in de VS wonen hebben de zeventien al tijdelijke woonruimte aangeboden. Worden de zeventien niet gearresteerd als zij vrijdag -zonder geldige papieren- de VS binnenkomen? „Ik ben federaal rechter en ik heb het recht om mensen te zien die de overheid zonder geldige reden opsluit”, aldus rechter Urbina dinsdag gedecideerd.