De verwachting is dat er een miljardenclaim op tafel komt te liggen. De aanklacht is dinsdag aangekondigd door de actiegroepen Jubilee 2000 South Africa en Khulumani op een persconferentie in Johannesburg. Zij treden op namens 85 slachtoffers van het apartheidsregime, dat Zuid-Afrika bijna vijftig jaar in zijn greep hield. Op de lijst van aangeklaagde bedrijven staan behalve Shell grote namen als IBM, Exxon Mobil, Ford, General Motors en DaimlerChrysler.

Volgens de aanklagers hebben de bedrijven schending van de mensenrechten aangemoedigd door zaken te blijven doen met het apartheidsregime. „Zij hebben enorme winsten gemaakt terwijl het lijden van miljoenen slachtoffers van apartheid toenam”, aldus Jubilee en Khulumani in een verklaring.

De actiegroepen wilden niet zeggen hoeveel geld zij van de bedrijven gaan eisen, maar een woordvoerder van Jubilee zei dat de schade miljarden dollars bedraagt.

Aan het apartheidsregime, dat de zwarte bevolking van Zuid-Afrika achterstelde ten opzichte van de blanken, kwam in 1994 een einde. Nelson Mandela werd toen gekozen tot de eerste zwarte president van het land.

De claim staat los van de rechtszaak die de bekende Amerikaanse advocaat Ed Fagan al heeft aangespannen tegen diverse bedrijven wegens hun betrokkenheid bij de apartheid. Fagan kwam eerder al met succes op voor slachtoffers van de holocaust in een zaak tegen Zwitserse banken die de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden geholpen.

Juristen betwijfelen of de claims kans van slagen hebben. De vrees bestaat dat de slachtoffers van de apartheid, die in 1948 officieel in Zuid-Afrika begon, valse hoop wordt gegeven. Die vinden al dat de huidige Zuid-Afrikaanse regering hen weinig tegemoet komt.