Ongedachte bestemming voor een trouwjurk
Na haar vier romans over de Tweede Wereldoorlog heeft Tricia Goyer zich nu ook aan de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) gewaagd. Het wordt een trilogie: ”De Spaanse Kronieken”. Zinnetjes als: „Maar terwijl ze uit het raam van de trein keek, besefte Sophie dat er iets vreselijk mis was” doen vermoeden dat er iets spannends komt. Daarin wordt de lezer in de nu verschenen twee delen bepaald niet teleurgesteld.
Spanning is een vast element in de boeken van de Amerikaanse auteur Tricia Goyer. Ook in deze romans. Neem alleen de rol van de blauwe trouwjurk die Sophie uit Amerika heeft meegebracht om daarin haar geliefde Michael voor altijd trouw te beloven.De auteur heeft gekozen voor diverse verhaallijnen. Over leidende en lijdende groepen, over arme dorpsbewoners en mondain levende rijken. Als ze daarbij ook nog had moeten uitleggen wie tegen wie vocht in de Spaanse Burgeroorlog en welke andere landen aan elk van de partijen steun boden, zou het boek onleesbaar geworden zijn. Nu zijn die gegevens handig in een korte inleiding verwerkt. En het tweede deel heeft zelfs een lijst met hoofdpersonen.
Een burgeroorlog is altijd nóg erger dan een oorlog van land tegen land(en). De haat loopt dwars door regio’s, dorpen en zelfs gezinnen heen. Oude vetes hebben lange tijd doorgewoekerd onder een schijnbaar deugdelijk eenheidskleed. Als de trekker dan eindelijk overgehaald wordt, krijgt ieder salvo een extra wreed karakter.
De grote hoeveelheid in het Nederlands beschikbare lectuur over de Spaanse Burgeroorlog bestaat tot op heden voornamelijk uit knappe studies. En uit egodocumenten, waarin een auteur uitlegt waarom hij partij koos voor het republikeinse of juist voor het nationalistische kamp. Het is goed als er ook meer aandacht in romanvorm komt. Op de bijna speelse manier waarop Goyer deze informatie door het verhaal mengt, zal er zeker meer begrip ontstaan voor de situatie van allerlei mensen in deze burgertwist, die zelfs in Europa vaak vergeten is in de schaduw van de Tweede Wereldoorlog. Toch leeft de Guerra Civil, inclusief de politieke afrekeningen daarna, bij de Spanjaarden voort als ”de oorlog met een miljoen doden”.
Spannend zijn deze boeken zonder meer: sluipschutters slaan toe, luchtgevechten krijgen een bizarre wending, wrede huurtroepen spelen een verraderlijke rol, maar ook: mensen maken keuzes, worden verliefd, en mannen en vrouwen bieden met gevaar voor eigen leven slachtofferhulp. Deel 2 krijgt zelfs het karakter van een meeslepende spionageroman, waarin schijnbaar onbetekenende voorvallen bladzijden later een hoofdrol blijken te spelen. Heel knap uitgewerkt!
Hoe Goyer de protestantse overtuiging van haar hoofdpersoon uiteindelijk het juiste reliëf geeft in een overwegend roomse omgeving, wordt wellicht pas duidelijk in deel 3. In de eerste twee delen lijken bewogenheid, ernst en zelfopoffering -waarvan ontroerende staaltjes beschreven worden- de echt Bijbelse leer soms naar de achtergrond te dringen.
N.a.v. ”Een vallei van verraad”, door Tricia Goyer; vert. P. J. de Gier; en ”Het verscheurde land”, door Tricia Goyer; vert. Marian Muusse; uitg. Voorhoeve, Kampen, 2007/8; ISBN 978 90 297 1823 3 en 978 90 297 1842 4; 351 blz. en 302 blz.; € 19,95.
