Met zijn vertrek uit Polen, het roomse bastion van Europa, viel er een zware last van Pieczko’s schouders. In Frankrijk kwam er een nieuwe last voor in de plaats. Hij werd er geconfronteerd met een geseculariseerd rooms-katholicisme en een verdeeld en vaak verwaterd protestantisme. „Ik heb nog meer geleerd om het niet van mensen, maar van God alleen te verwachten.”

De voormalige priester werd geboren uit ouders die uiterst kritisch stonden tegenover de rooms-katholieke clerus. Zijn vader plaatste, als liberaal denkend arts, bovendien vraagtekens bij de zedenleer van de moederkerk. „Hij verrichtte op eigen houtje abortussen. Ik had daar de grootste moeite mee.” Tomasz voelde zich juist aangetrokken tot de geestelijkheid. „Ik zocht naar rust, harmonie en helderheid in mijn leven. Daarom legde ik contact met verschillende priesters en begon ik stichtelijke lectuur te lezen.”

Hoewel die interesse tijdens zijn rechtenstudie leek te verdwijnen, keerde ze na verloop van tijd terug. „Ik ging deelnemen aan rooms-katholieke gebedsgroepen, vanuit het verlangen intenser met God en voor God te leven.”

Na lang wikken en wegen trad de jonge jurist in 1987 toe tot de kloosterorde van de kapucijnen. „Die hadden indruk op mij gemaakt door hun gerichtheid op de underdogs in de maatschappij. En omdat ze zich verre houden van politiek. Veel Poolse bisschoppen en de priesters gebruiken hun invloed op politici voor hun eigen doeleinden.”

Het noviciaat bij de kapucijnen was ingericht volgens traditionele maatstaven, die werden bewaakt door een grillige novicemeester. „We mochten geen brieven schrijven of ontvangen. Alleen onze ouders waren van die regel uitgezonderd. Als anderen ons schreven, opende de novicemeester de brieven en las er in het openbaar uit voor. Wanneer iemand het klooster verliet, deed hij omstandig uit de doeken welke seksuele moeilijkheden de gedroste novice (volgens hem) had. Nu vraag ik mij vaak af: Hoe hebben 24 jonge, intelligente mensen, die in het praktische leven hadden gestaan, het onder zo’n ziekelijke figuur uitgehouden?”

Na zijn filosofiestudie in Krakau studeerde Pieczko theologie in het Italiaanse Genua. Hoewel hij in toenemende mate ging twijfelen aan fundamentele rooms-katholieke leerstukken, zoals de onfeilbaarheid van de paus, liet hij zich in 1994 tot priester wijden. „Ik was intussen benoemd tot vice-directeur van het kleinseminarie van de kapucijnen in de Italiaanse provincie Liguria. Daar maakte ik de vreemdste dingen mee. Zo werd een homo, die tevens pedofiel was, toegelaten tot de priesterwijding. Het kwam zo ver dat ik om overplaatsing naar Polen vroeg.”

Een jaar werkte Pieczko in een door kapucijnen geleide parochie. Van 1995 tot 1997 was hij geestelijk verzorger in het oncologisch ziekenhuis van Krakau. Daaraan kwam een eind toen hij het priesterambt neerlegde. „Het was voor mij onmogelijk om door te gaan zonder mijn geweten geweld aan te doen. De reden van mijn beslissing heb ik aan de overste meegedeeld en in vrede heb ik afscheid genomen.”

Om brood op de plank te krijgen, werkte hij als chauffeur, metselaar, groepsleider bij gehandicapten en hulpverlener onder alcoholverslaafden. „Soms kwam de twijfel boven of ik mijn priesterambt wel had mogen neerleggen. Mijn gebed tot God was soms een schreeuw van wanhoop.”

Een voorganger van een pinkstergemeente gaf hem het boek ”Ver van Rome, dicht bij God”. „Daarin trof ik het getuigenis aan van de gewezen pater redemptorist Herman Hegger. Zijn verhaal kon ik helemaal van binnenuit meebeleven. Er kwam tussen ons een intensieve correspondentie op gang.”

Begin 2001 deed de uitgetreden Poolse priester belijdenis in de Gereformeerde Kerk van Warschau. In hetzelfde jaar begon hij een verkorte theologische opleiding aan de Vrije Faculteit van Aix-en-Provence, op kosten van stichting In de Rechte Straat.

Tijdens zijn eerste verlof, in augustus en september, was Pieczko getuige van het bezoek van paus Johannes Paulus II aan Polen. „De politici probeerden er de gevoelens van desillusie onder de Polen, vanwege de miserabele economische omstandigheden, door weg te nemen. De geestelijkheid zocht haar verzwakte positie ermee te versterken. Ik heb dezelfde manipulatie al vaker opgemerkt. In plaats dat men probeert de problemen op te lossen, voert men een pauselijke show op.”

Behalve de nog altijd sterke volksdevotie op het platteland signaleert de Pool vooral in stedelijke gebieden een groei van charismatische en vernieuwingsgezinde groepen binnen de Rooms-Katholieke Kerk. Die oefenen forse kritiek op de kerkelijke structuren en het gebrek aan pastorale zorg. Met als gevolg dat nogal wat jongeren de kerk verlaten, overigens zonder de waarheid elders te zoeken. „Om de simpele reden dat hun altijd is verteld dat slechts in de Rooms-Katholieke Kerk heil te verkrijgen is.”

Meer dan ooit beseft de gewezen priester dat er alleen rust is te vinden in de bijbelse leer van de rechtvaardiging van de goddeloze, door het bloed van Christus. „Hij nodigt tot redding, door het geloof alleen, onafhankelijk van de willekeur van hen die de sleutels van het Koninkrijk in handen willen houden. De heerlijkheid van Gods genade in Christus gaat steeds meer voor mij leven. Ik weet nu dat Hij mij niet heeft afgeschreven. Ik mag leven uit Zijn oneindige barmhartigheid.”

Dit is het eerste verhaal in een serie over twee calvinisten in Polen. Deel twee verschijnt zaterdag.