Om vlinders te zien in het Voorsterbos in de Noordoostpolder hoef je niet veel moeite te doen. Zelfs niet als de regen met bakken uit de lucht komt vallen, zoals donderdag. Op een open plek midden in het bos fladderen enkele koolwitjes. In een brede berm is tussen het bloeiende koninginnenkruid een bruin zandoogje te zien. Op een groot bramenblad rust een koevinkje. „Dit is een ideaal jachtgebied voor de vleermuis, een echte McDrive. Hij hoeft z’n bek maar open te doen of hij heeft z’n maaltje bij elkaar”, grapt Kars Veling van De Vlinderstichting.Limburgse kaas
Recent is ook de grote weerschijnvlinder gespot in het Voorsterbos. Het diertje dankt zijn naam aan het feit dat de bovenzijde van de vleugels van het mannetje bij een bepaalde lichtinval blauw glanst. De vlinder staat op de Rode Lijst en geldt als ernstig bedreigd. In Nederland leven nog slechts zo’n 500 tot 1000 exemplaren. Ter vergelijking: van het koevinkje zijn er 10 miljoen.

De grote weerschijnvlinder komt voornamelijk voor in oudere bossen in Twente, de Achterhoek, Midden-Brabant en in de omgeving van Weert. „De bossen in de Noordoostpolder krijgen langzaam de leeftijd dat ze kunnen meekomen met de bossen in bijvoorbeeld Twente”, aldus Veling.

Volgens de natuurkenner hebben mannetjes van de weerschijnvlinder een bizarre voedselvoorkeur. „Ze zitten niet zoals andere vlinders op bloemen om nectar te drinken. Hun favoriete kostje is de Limburgse kaas rommedoe. Als ik die op een bospad leg, komen de vlinders van heinde en verre er op af. Ook verse paardendrollen en kadavers lusten ze graag.”

Ook het paargedrag van de weerschijnvlinder is merkwaardig, vindt Veling. „Het vinden van een partner is een groot probleem voor vrouwtjes, vanwege de kleine populatie van het dier. De natuur heeft daar een bijzondere oplossing voor: de mannetjes verzamelen zich in een hoge, opvallende boom. Het vrouwtje hoeft hierdoor niet lang te zoeken. Dit paargedrag wordt ook wel ”tree topping behaviour” genoemd.”

IJsvogelvlinder
Een jaar of tien geleden was het Voorsterbos nog voornamelijk bestemd voor houtproductie. Natuurmonumenten is sinds 1997 bezig het om te vormen tot een natuurlijk bos. Er zijn veertig poelen aangelegd en zestig open plekken gemaakt. Daardoor komt er meer licht in het bos en dus ook warmte. En dat hebben vlinders nodig om te kunnen vliegen. Pas als het lijfje 30 graden warm is, kan de vlinder zijn vleugels uitslaan.

Ook heeft de natuurorganisatie de bospaden verbreed en de overgang van grasland naar bos geleidelijker gemaakt. Hierdoor ontstaat er een brede berm waarin allerlei kruiden en grassen groeien, zoals koninginnenkruid en wilgenroosje. Hier komen vlinders en libellen op af. Jaarlijks wordt er gemaaid en gehooid, zodat de plekken open blijven.

De maatregelen van Natuurmonumenten blijken effect te hebben, want inmiddels zijn er circa dertig van de vijftig soorten dagvlinders gesignaleerd in het Voorsterbos. De Vlinderstichting verwacht ook een toename van het aantal nachtvlinders. Zo is onlangs de kleine ijsvogelvlinder gespot.

Volgens Klaas Althuis van Natuurmonumenten is de recreatiewaarde van het gebied gestegen. „We laten vrijwel alle rechte paden dichtgroeien. Een dode boom ervoor en ze zijn afgesloten. Door de aanleg van smalle, slingerende paden wordt het bos spannender. De wandelaar heeft bovendien meer kans om dieren tegen te komen.”