De kwaliteit van voedsel is in alle 47 prefecturen (provincies) van Japan problematisch. Onregelmatige weerpatronen en stijgende temperaturen zijn daar de oorzaak van.Volgens het Japans Meteorologisch Bureau is bijvoorbeeld de gemiddelde temperatuur in de Zee van Japan met 1,6 graden gestegen gedurende de afgelopen eeuw. Dat is driemaal de gemiddelde wereldstijging van 0,5 procent. Wetenschappers zijn het erover eens dat deze hogere temperatuur invloed aan het uitoefenen zijn op de soorten vis die in deze wateren leven.

Een typisch voorbeeld is de dramatische afname van de vangst van yellowtail (ook wel Japanse amberjack genoemd) nabij het eiland Sado aan de Japanse westkust. In 2003 werd hier 467 ton yellowtail gevangen. In 2006 was dit nog maar 95 ton. Afgelopen jaar was dit nauwelijks beter, slechts 107 ton.

„De situatie is heel slecht,” zei Kyuichi Sakano, hoofd van een lokale visserscoöperatie, in een interview met de Japanse pers. Wetenschappers zeggen dat het onmogelijk is om te bewijzen dat klimaatverandering de enige reden is voor deze drastische afname. Maar ze zijn het er wel over eens dat het een belangrijke rol speelt.

Klimaatverandering verslechtert ook de kwaliteit van agrarische producten zoals Japanse rijst. Tussen 1996 en 2002 was 64 procent van de rijst in de zuidelijk gelegen prefectuur Fukuoka van de allerhoogste kwaliteit, de zogenaamde ”first class”. Tussen 2003 en 2007 haalde nog maar 20,9 procent van de rijst deze hoogste kwalificatie. Statistieken tonen aan dat de gemiddelde temperatuur in augustus en september, wanneer de rijstgranen zich ontwikkelen, tussen 2003 en 2007 een halve graad hoger lagen dan het gemiddelde van de voorgaande zeven jaar.

Temperatuur heeft een grote invloed op de smaak en het weefsel van de rijst. „Omdat deze rijst zachter is”, legt een onderzoeker van het Nationaal Onderzoekcentrum voor Agricultuur uit in een interview met het Japanse dagblad The Japan Times, „breken de granen sneller tijdens het transport. Koken maakt deze rijst brijachtig. Japanse consumenten houden daar niet van.”

Niet alleen agricultuur en visserij lijden onder de hogere temperaturen, maar ook toerisme begint de invloed te voelen. Vorig jaar augustus ontdekten wetenschappers dat 80 procent van het koraal op dertig locaties in de subtropische wateren van Okinawa, enorm populair onder duikers, bleek waren geworden. Het koraal zou op den duur kunnen doodgaan.

De ideale watertemperatuur voor koraal is tussen 18 en 30 graden, maar afgelopen augustus steeg het naar 32 graden. „Het was alsof er sneeuw viel in de zee”, zegt Hajime Hirosawa van het Internationale Onderzoek en Controlecentrum voor Koraalriffen op het eiland Ishigaki in een interview met de Japanse media.

Het rapport van de Japanse overheid benadrukt dat urgente actie nodig is om te voorkomen dat de situatie nog verder verslechtert. Er moeten nieuwe kweekstrategieën ontwikkeld worden, zegt het rapport. Zo kan fruit bijvoorbeeld verbouwd worden op koelere locaties. Het rapport geeft ook praktische suggesties voor de visserij en het voorkomen van rampen door overstromingen.

Een toenemend aantal Japanse boeren is reeds begonnen met maatregelen. Zij stappen over naar de teelt van fruit dat beter tegen hogere temperaturen bestand is. Op plekken waar het voorheen te koud was, groeien bijvoorbeeld nu mandarijnen. Rijst wordt een week of twee later geplant, en er is reeds een nieuw ras van rijst ontwikkeld dat beter tegen hogere temperaturen kan.

Dit is deel 1 in een korte serie naar aanleiding van de G-8-top in Japan.