Beste burgemeester Cohen,„Geef religie de ruimte in het publieke domein”, stelde u. Uw lezing van november 2002 geeft interessante aanknopingspunten voor een goed gesprek. Ik ben blij dat u in de landelijke pers de ruimte kreeg om „het oude kostje” van zes jaar geleden weer op te warmen.

De stelling ”De overheid heeft de taak religie de ruimte te geven” is wel een gewaagde uitspraak van u. Zeker in deze tijd, waarin vele burgers in ons land religie zien als een privéaangelegenheid en -sterker soms- als iets nadeligs beschouwen. Ik denk in dit verband aan de visie van Jaap Dronkers (NRC, 21 juni 2008), die stelt dat religie in bijvoorbeeld scholen zorgt voor slechtere prestaties. Ik kom daar nog op terug.

De vraag is wel: welke visie op religie hanteert u? Is religie alleen iets voor privé? Is religie hetzelfde als godsdienst? En beperkt ze zich tot de godsdienstige dag, voor de islam op vrijdag, voor Joden op zaterdag en voor christen op de zondag?

Ik doe u een voorstel voor een definitie: „Religie is een levenswijze van een gemeenschap in relatie tot het transcendente en veronderstelt een bepaalde levenshouding en overtuiging met betrekking tot de bestemming van de mens, de natuur en hun verleden.” (Vrij naar de stelling van Wil Kaljouw; hij bereidt een dissertatie voor over de relatie tussen religie en geweld.) Bent u het met me eens?

Dat betekent overigens dat religie veel meer is dan een aantal leerstellige dogma’s en aannames. Bij religie hoort een levensstijl, een houding.

U gaat zelfs zo ver -en daarover is veel discussie in ons land- dat de overheid religieuze gemeenschappen kan subsidiëren. Zo’n subsidie kan ten goede komen aan de sociale cohesie binnen de samenleving. Men valt over u heen als het gaat om subsidieverstrekking aan een moskeekoepel. Maar u schrijft dat ook kerken door de overheid ondersteund kunnen worden. Een dappere uitspraak. Hebt u al een verzoek uit die hoek ontvangen?

De scheiding van kerk en staat is vaak als sibboleth of schibboleth (splijtzwam) gebruikt om aan te geven hoe modern men wel niet is. U keert het om. Wie de scheiding van kerk en staat als dogma hanteert en alle religie negeert en belachelijk maakt, is niet meer van deze tijd. Sterker, die benadeelt integratie en cohesie. Een dappere stelling.

Thiessen
Even terug naar het onderwijs. Naast de stelling van Dronkers: ”Religieus onderwijs is slecht voor de prestaties” poneer ik het tegenovergestelde. Niet zelf bedacht, maar geleerd van Elmer John Thiessen (socioloog te Alberta, Canada): „Religie, in het onderwijs bijvoorbeeld, leidt op tot betere burgers, zorgt juist voor tolerantere mensen. Religieuze scholen dragen in hoge mate bij tot sociale cohesie en integratie.” Ik ben benieuwd wat u hiervan vindt.

Overigens, de overheid steunt -en daarin zijn we een uniek voorbeeld in Europa- al bijna een eeuw behalve de openbare scholen ook het religieus vormgegeven onderwijs. Dat is een onderbouwing van uw stelling om als overheid vanuit een neutrale positie ook religieuze koepels en kerken financieel te steunen.

Zijn we het samen eens? Graag verneem ik uw antwoord.

Vriendelijke groet,

Theo Segers, namens Platform Vrijheid van Onderwijs.

De auteur is woordvoerder van het platform Vrijheid van Onderwijs, een samenwerkingsverband van diverse onderwijsorganisaties die het unieke onderwijssysteem in Nederland (artikel 23 van de grondwet) koesteren. De auteur is ook directeur van de vereniging Protestants Christelijk Primair Onderwijs in de Krimpenerwaard, met in totaal 1700 leerlingen.