De Rechte Straat van Damascus
De straat genaamd de Rechte splijt nog steeds het stokoude deel van Damascus secuur in tweeën. Wie vanaf de Thomaspoort langs het politiebureau de oude wijk van de Syrische hoofdstad binnenstapt, passeert tal van smalle zijstraten. Na ongeveer 500 meter staat hij op de kruising met de Rechte Straat. Die blijkt opgebroken. Autovrij, net als in de tijd van Saulus van Tarsen.
Lukas schrijft in Handelingen dat een licht van de hemel Saulus omscheen tijdens zijn reis naar Damascus. Waarschijnlijk gebeurde dat niet ver van de stad. Misschien 3 of 4 mijl, weten mensen die zichzelf bevoegd achten tot een schatting. Want de mannen die hem verder vergezelden, leidden hem bij de hand. Hij ging dus lopend. Lukas schrijft niet over het gebruik van rijdieren.Natuurlijk is het riskant een poging te doen de plaats aan te wijzen waar de christenvervolger twee millennia geleden tot bekering kwam. Sommigen spreken over Daraya, een ten westen van Damascus gelegen dorp. Rooms-katholieken wijzen een plaats aan met de naam Tabellah, zuidelijk van de stad. Daar zetten zij een gedenkteken neer, een stenen kolos.
In de tijd van Saulus zou Damascus 25.000 inwoners hebben gehad. De Rechte Straat was 1350 meter lang. Sommige delen dragen nu een andere naam. De straat begint aan de oostkant bij de Bab Sharqi. Romeinen spraken over de Zonnepoort. Mensen lijken daar druk bezig met restauraties. Mogelijk omdat Damascus in 2008 de culturele hoofdstad van de Arabische wereld is.
Het is een wonderlijke gewaarwording om anno 2008 door die Rechte Straat te lopen. Hier moest zelfs de eigengereide Saulus zich overgeven aan andermans leiding. Hij vond onderdak in het huis van Judas. De lokale traditie -en opnieuw: niet meer dan dat- wijst het nog aan. Halverwege de Rechte Straat. Een plaatselijke machthebber bouwde op die plek later een kleine moskee.
Ananias
Saulus bad. Toen kwam Ananias. De Bijbel noemt hem „een zeker discipel.” De informatie rond zijn persoon is schaars. Soms duidt de traditie hem aan als leek, dan weer als diaken. Op andere momenten draagt hij de titel priester, of zelfs die van bisschop. Zijn huis zou gelegen hebben tussen de Bab Touma, de Thomaspoort, en de Bab Sharqi, de Oostpoort. Aan het eind van de Al Azarielstraat.
Rond 1800 -er lag op die plek weinig meer dan een hoop stenen- wisten christenen in Damascus het zeker: hier stond het huis van Ananias. In 1820 verrees er een kapel. Opgravingen in 1921 brachten resten van een Byzantijnse kerk uit de vijfde eeuw aan het licht. En overblijfselen van een huis uit de eerste eeuw. Dat scheen een bewijs van de echtheid van de locatie.
De in 1867 na verwoestingen opnieuw opgebouwde kapel bestaat nog altijd. Deze ligt anno 2008 een meter of 8 beneden straatniveau. Dat pleit ervoor dat de allereerste versie inderdaad uit de Byzantijnse tijd stamt. Ze bouwden vroeger immers boven op het puin van een net gesloopt huis iets nieuws. Zo ging dat ook in Jeruzalem. Zo ontstond er in de loop van de eeuwen dus een ondergrondse kerk.
Ontsnapt
Saulus, die later bekendstond als Paulus, predikte terstond Christus in de synagogen van Damascus. Dat was veel Joden te bar. Zij overlegden hoe ze hem zouden kunnen doden. Maar de apostel ontsnapte. De gelovige discipelen lieten Paulus in een mand over de muur naar beneden zakken. Er staat nog altijd een grote korf in de Bab Kisan, de Kisanpoort. Als herinnering.
Op deze plek is natuurlijk ook weer een kapelletje gemaakt. Met een altaar. Een paar trappen voeren naar de stenen waarop Paulus z’n voeten zou hebben gezet bij het naar boven klauteren. Is hij werkelijk hier over de muur gegaan? Een ter plekke assisterende Syriër denkt van wel. En hij meent daarvoor betrouwbare gronden te hebben.
„Dat zou heel goed zo kunnen zijn, want op deze plek was -dat is historische zeker- een Romeinse wachttoren. Bovendien lag het Joodse kwartier vroeger juist rond deze poort. De apostel vluchtte voor de Joden. Waar kun je dan als Romeins burger veiliger over de muur klimmen dan juist bij de Romeinse wachttoren? Ja hoor, de apostel Paulus is op deze plek over de muur gegaan.”
Twintig meter voor de kruising met de Rechte Straat bevindt zich aan de linkerkant in de Bab Touma een boekwinkeltje. Als we er binnen ga, blijkt het christelijk. Historische plaatsen mogen boeien. Belangrijker is om Paulus’ gedachtegoed te blijven koesteren.
Morgen gaat in Rome het Paulusjaar van start. Aanleiding daarvoor is het veronderstelde 2000e geboortejaar van de apostel. Het Paulusjaar loopt tot juni 2009.
Dit is het eerste deel van een vierdelige serie over plaatsen waar Paulus is geweest. Maandag deel 2: Filippi.
