De maatregel die het EP gisteren invoerde was een beperking van de onbeperkte vrijheid van lidstaten om illegalen vast te houden. Ook in Nederland is dat nu nog toegestaan.Veel christendemocraten en liberalen stemden voor. De meeste linkse partijen stemden tegen, omdat ze de detentie nog te lang vinden duren. „De mogelijkheid om volwassenen en zelfs kinderen maar liefst achttien maanden op te sluiten, gaat te ver”, vindt Europarlementslid Buitenweg van GroenLinks. De SP spreekt over een „onmenselijke EU-richtlijn.”

De PvdA onthield zich van stemmen. VVD-Europarlementslid Hennis-Plasschaert, die aan het compromis had meegeschreven namens de liberale fractie, is opgelucht dat het compromis ongeschonden is gebleven.

„De EU kampt al jaren met miljoenen illegale immigranten. De druk om hier een oplossing voor te vinden groeit. En terecht”, meent VVD’er Hennis-Plasschaert. „Door het gebrek aan Europese binnengrenzen is dringend een EU-aanpak van illegalen nodig.”

De nieuwe wet, waar de gezamenlijke EU-landen al akkoord mee waren, bepaalt ook dat uitgezette illegalen vijf jaar de toegang tot de EU ontzegd mag worden. De nieuwe EU-regels gelden niet voor Groot-Brittannië, Ierland en Denemarken: die zijn uitgezonderd van EU-regels voor justitie en migratie.

De Europese Commissie had het voorstel voor de EU-terugkeerregeling gedaan om de huidige verschillen tussen EU-landen te verkleinen. „Bovendien voorkomt het uitbuiting van illegalen”, zei EU-commissaris Jacques Barrot (Justitie).

Het voorstel leidde tot grote verdeeldheid. Bij de stemming waren er 369 voor- en 197 tegenstemmers. Veel linkse partijen menen dat Europa steeds meer een fort wordt, dat immigranten wanhopiger maakt. „Met deze regels zijn we medeplichtig aan de immigranten die verdrinken in de Middellandse Zee”, zei een Italiaans Europarlementslid van de extreem linkse GUE-fractie.

Maar rechtse partijen als Vlaams Belang vinden de regels juist niet ver genoeg gaan. Frank Vanhecke hekelde de gratis rechtsbijstand voor illegalen en de mogelijkheid tot legalisering. „Dat heeft juist een aanzuigend effect”, vreest de oud-voorzitter van Vlaams Belang.

Mensenrechtenorganisatie Amnesty International vindt de EU-regels voor illegalen onaanvaardbaar. „Detentie moet alleen worden gebruikt in uitzonderlijke gevallen, zo kort mogelijk. Maar zeker niet voor kinderen”, zei secretaris-generaal Irene Kahn maandag bij een begraafplaats in Tenerife, waar mensen zijn begraven die de oversteek vanuit Afrika niet overleefden.

Het duurde twee jaar om het pakket maatregelen op te stellen en goed te keuren. Momenteel bestaat geen uniform EU-beleid ten aanzien van de uitzetting van illegalen. De Franse autoriteiten mogen hen maximaal 32 dagen vasthouden, terwijl in Groot-Brittannië, Nederland en vijf andere landen dit voor onbepaalde tijd mogelijk is. De EU schat dat er tot acht miljoen illegalen in de unie zijn.