Hoe zou Jezus stemmen? De meeste Nederlanders, of ze nu christen zijn of niet, vinden dat een onmogelijke vraag. Amerikanen niet. De bekende predikant D. James Kennedy publiceerde een verkiezingsgids met de titel ”How would Jesus vote?”Deze Kennedy (niet te verwarren met en niet verwant aan ’onze’ historicus James C.) overleed vorig jaar op 76-jarige leeftijd. Zijn invloed reikte ver als leider van de 10.000 leden tellende Coral Ridge Presbyterian Church in Florida, die ook televisie- en radioprogramma’s maakt en het behoudende Center for Reclaiming America for Christ onderhoudt. Hij is dus de beste bron om te ontdekken wat zo veel evangelicale christenen trekt in de Republikeinse Partij en waarom het mij moeite kost om me daar thuis te voelen

Kennedy legt uit dat het niet letterlijk om Jezus’ politieke standpunten gaat, maar om Bijbelse principes die tot politieke keuzes leiden, ook al zullen deze niet voor alle christenen gelijk zijn. Zijn kieskompas is vooral bedoeld om zijn eigen achterban te motiveren politiek actief te worden. Hij vindt dat hoog tijd worden, omdat de categorie wedergeboren christenen, weliswaar een grote minderheid vormen met 36 procent van de bevolking, maar relatief weinig politieke invloed bezitten. Die constatering is opmerkelijk voor buitenlanders, die vaak juist het tegendeel menen te zien.

Het zal geen verrassing zijn dat de aanbevelingen van Kennedy beginnen met de bescherming van het leven als basis van elk beleid. Maar dat leidt wel gelijk tot een aantal conclusies dat erg zwart-wit is. Waarom zou je gelijk uitgepraat zijn met een politicus die anders over het begin en het eind van het leven denkt (abortus en euthanasie)? Kennedy redeneert dat degenen die God niet als bron van leven erkennen, vóór het evolutionisme kiezen. Het menselijk bestaan heeft zich volgens hen louter door toeval ontwikkeld, waardoor het leven principieel onveilig is en aan willekeur is onderworpen.

Vervreemdend
Zo blijft er voor Kennedy weinig ruimte over voor relativerende opmerkingen of zelfkritiek, omdat het om absolute waarheden gaat. De consequenties die hij aanwijst, zijn echter zeer discutabel. Elke Nederlander zal met opperste verbazing lezen in zijn gezondheidsparagraaf dat het overlaten van sociale zorg aan de staat resulteert in de situatie van Nederland, waar meer mensen onvrijwillig door artsen worden gedood omdat ze een economische last zijn geworden, dan het aantal mensen dat vrijwillig om euthanasie vraagt. Onze bejaarden zouden doodsbang zijn voor ziekenhuizen, omdat ze daar niet meer levend uit komen.

Als deze vertekening een gevolg is van het beroep op absolute zekerheden, werkt dat vervreemdend. Het is bovendien een onvruchtbare positie, zowel politiek als levensbeschouwelijk. Het ontneemt politici bij voorbaat alle kans op het vinden van een gemeenschappelijke positie en werkt onnodig verwijderend.

Levenbeschouwelijk klopt het ook niet vanuit Bijbels perspectief. De term absoluut betekent ”als geheel onafhankelijk en zonder binding met iets of iemand”. Die omschrijving past niet bij de Bijbel, die juist niet los van de relatie tussen God en mensen moet worden gelezen. Bovendien blijkt uit een aantal van Kennedy’s voorbeelden hoezeer zijn waarden beïnvloed zijn door zijn eigen cultuur. Dat wordt duidelijk in het hoofdstuk over de economie: belasting heffen en inkomen herverdelen zouden gelijk staan aan stelen.

Wapenbezit
Wat mij een ongemakkelijk gevoel geeft, is dat hoezeer ik ook onderschrijf dat we niet ontkomen aan het maken van keuzes, niet alle keuzes af te leiden zijn uit één bron. Om het in Bijbelse termen te zeggen: ook de vruchten zijn indicatief. Dan is het verbazend dat Kennedy wel de mogelijkheid van een rechtvaardige oorlog openlaat en geen kwaad woord over de oorlog in Irak wil horen, maar geen alinea besteedt aan het wapenbezit.

Ten tweede constateer ik dat deze denktrant aan andersdenkenden onmiddellijk destructieve motieven toeschrijft. Hoezeer je ook in de waarde van het huwelijk gelooft, het is niet zo dat zij die een huwelijk ook voor mensen van gelijk geslacht willen openstellen daarmee het huwelijk willen vernietigen.

De politieke scheidslijn wordt te makkelijk gelegd tussen degenen die de mens als een schepping van God zien en degenen die de mens als een toevalsproduct zien. Zo worden ook mensen die zich zorgen maken om het milieu verdacht gemaakt, omdat ze geassocieerd worden met extremistische natuurfreaks, die de mens als de pest zien, of volgelingen van new ageopvattingen.

Zulke uitspraken maken het me moeilijk om me in dit gezelschap thuis te voelen. Tegelijkertijd is deze ontdekking een waarschuwing om ook niet zelf principiële standpunten en culturele waarden onnadenkend met elkaar te verbinden.

De auteur is als historicus verbonden aan het Roosevelt Study Center in Middelburg.

Op deze site houdt hij een weblog bij over de Amerikaanse verkiezingen.