Sigaretten in een lading hout, wapens in auto’s, cocaïne in schroot: de douane in Rotterdam laat graag zien welke successen zij boekt.De Duitse herder Cobra -een van de zestien douanehonden- gaat in de grootste haven van Europa letterlijk en figuurlijk zijn neus achterna. In een trucklading speelgoed uit het Verre Oosten vindt Cobra het verstopte buisje. „Voor de hond blijft het een spelletje”, zegt begeleider Arie van Saus.

Europees commissaris voor belastingen en douane-unie, Laszlo Kovacs, vindt het prachtig. Hij was maandag met zijn gevolg te gast bij de douane op de Maasvlakte. Dit ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van de Europese douane-unie.

De Europese Unie is verantwoordelijk voor ruim 19 procent van de wereldhandel. De EU-douane controleert ieder jaar 1600 miljoen ton aan scheepsvracht en 8 miljoen ton luchtvracht. De douane verwerkt bijna 183 miljoen aangiften. Bij de douanediensten van de 27 lidstaten werken meer dan 140.000 mensen.

Kovacs: „Ik heb al een half dozijn havens gezien, van Sjanghai tot Hamburg. Van wat ik hier in Rotterdam heb gezien, ben ik erg onder de indruk. De douane is zeer goed georganiseerd.”

Die complimenten kan staatssecretaris De Jager van Financiën, verantwoordelijk voor de douane, in zijn zak steken. De Jager schuift tussen de middag aan bij de lunch op de elfde verdieping van het douanekantoor op de Maasvlakte, recht tegenover de containerterminal van ECT.

Containers houden de douane dag en nacht bezig. „Veertig jaar geleden gingen er per jaar 117.000 containers door de haven. Nu zijn er dat 10,8 miljoen”, zegt Bert Wiersema van de Douane Rotterdam.

Van die enorme hoeveelheid controleert de douane er ’slechts’ 400.000 per jaar. In een kwartier gaat een container met inhoud door de X-raycontainerscan. Er wordt 9 miljoen Volt op de doos losgelaten, „vele malen sterker dan bij een scan in een ziekenhuis.”

Ziet de douanier op zijn beeldscherm vreemde zaken, dan wordt de container opengemaakt. „We selecteren de containers op basis van risicoanalyses en ons boerenverstand. Kokosnoten uit IJsland zijn een vreemde goederenbeweging. Kleding in een vriescontainer valt op.”

Volledige 100-procentscontrole, zoals de Amerikanen willen, is volgens Wiersema „onmogelijk.” De controle zou voor economische schade zorgen, doordat de containerstromen in de haven ernstig vertraagd dreigen te raken. „De controle die we nu toepassen is goed.”

Na de aanslagen van 11 september 2001 willen de Verenigde Staten dat alle containers naar de havens in de VS vanaf 2012 volledig worden gescand op wapens, drugs en andere verboden waar. Vanuit Rotterdam gaat dat om 250.000 containers per jaar. Als die allemaal bekeken moeten worden, zijn extra scanapparaten en personeel nodig. Het ’thuisland’ moet voor de kosten opdraaien.

Eurocommissaris Kovacs denkt dat het zo’n vaart niet zal lopen. Hij probeert het Amerikaanse Congres te overtuigen van het „onzinnige” van de maatregel. „Honderd procent scannen is niet honderd procent veiligheid. Nucleaire bommen of chemische wapens zie je niet. De discussie leidt de aandacht af van de werkelijke gevaren.”

De Eurocommissaris hoopt dat de nieuwe Amerikaanse regering zich gematigder zal opstellen. Als het toch moet, is Nederland volgens staatssecretaris De Jager in staat aan de Amerikaanse eis te voldoen. „Wij kunnen dat eerder en beter dan alle andere Europese havens.”