Wat is embryoselectie? Van embryoselectie is onder andere sprake als artsen embryo’s na een ivf-behandeling (reageerbuisbevruchting) onderzoeken op hun geschiktheid om in te brengen in de baarmoeder. Van alle ivf-behandelingen resulteert gemiddeld ongeveer een kwart in een zwangerschap. Vanwege deze matige succeskansen worden meestal meerdere embryo’s verwekt voor de tweede en de derde poging. Bij de ivf-behandeling selecteert de embryoloog alleen de vitaalste embryo’s. Dit bepaalt hij onder andere aan de hand van de levendigheid van een embryo.

Van een andere orde is het selecteren van embryo’s op de aanwezigheid van een ernstige genetische aandoening. Bij deze behandeling worden uit embryo’s van zo’n drie dagen oud een of twee van de acht cellen verwijderd en onderzocht. Op basis van de uitslag wordt besloten welk embryo naar de baarmoeder wordt overgebracht.

Om welke vorm(en) van embryoselectie draait de huidige discussie?
Om de selectie op erfelijke aandoeningen, waarbij de vraag is of artsen ook mogen selecteren op afwijkende genen die niet met 100 procent zekerheid tot ziekte leiden. Bij deze selectie worden ook embryo’s weggegooid die zich tot een gezond mens hadden kunnen ontwikkelen.

Hoe vaak komen beide vormen van embryoselectie voor?
De selectie die hoort bij een ivf-behandeling vindt in Nederland jaarlijks ongeveer 15.000 keer plaats. Om selectie op gendefecten hebben sinds 2003 zo’n 1250 stellen gevraagd. Bij zo’n 250 vrouwen is de behandeling toegepast.

Worden er op dit moment al embryo’s vernietigd?
Ja, vele duizenden per jaar. Embryo’s die bij selectie op gendefecten de ziekte blijken te dragen, worden standaard weggegooid. Bij een ivf-behandeling kan een paar zich tegen vernietiging van embryo’s uitspreken. In dat geval kunnen deze embryo’s onder voorwaarden worden gedoneerd aan andere kinderloze paren of worden ingevroren voor een tweede behandeling. Na het invriezen moeten ouders om de twee jaar besluiten of ze de embryo’s nog langer willen bewaren. Zo’n 40 procent van de embryo’s overleeft het invriezen en ontdooien niet.

Ouders kunnen artsen ook toestaan het embryo te gebruiken voor het winnen van stamcellen, maar ook deze behandeling gaat ten koste van het embryo. Ook het zogeheten spiraaltje, een anticonceptiemiddel dat voorkomt dat het embryo zich innestelt in de baarmoeder, draagt bij aan de vernietiging van levensvatbare embryo’s.

Waarom is verruiming van embryoselectie volgens de voorstanders ervan geen probleem?
Voorstanders vinden het onbegrijpelijk dat embryo’s die bij een ivf-behandeling niet worden ingeplant wel mogen worden vernietigd en embryo’s met een ernstige genafwijking niet, terwijl dit mogelijk veel lijden kan voorkomen.

Een ander argument is dat ouders die geen erfelijke aandoening willen doorgeven aan hun nageslacht nu moeten kiezen: of afzien van kinderen, of een abortus als het desbetreffende gendefect bij prenataal onderzoek na de bevruchting wordt ontdekt. Sommige voorstanders wijzen op het Planningsbesluit klinisch genetisch onderzoek en erfelijkheidsadvisering uit 2003, dat de nu voorgestelde verruiming van embryoselectie niet expliciet verbiedt. Het besluit is onderdeel van de Wet bijzondere medische verrichtingen. Hierover hebben de coalitiepartners in het regeerakkoord geen afspraken gemaakt. Daarom mag de ChristenUnie er nu ook niet aan morrelen, vinden zij.

Wat zijn de argumenten van de tegenstanders?
Niet de mens, maar God beschikt over ziekte, leven en dood. Embryoselectie verruimen draagt ertoe bij dat nog meer levensvatbare embryo’s worden vernietigd. Hierdoor dreigt het gevaar van het hellend vlak, waarbij de drempel om menselijk leven te vernietigen steeds lager wordt.