Met een eenvoudig voorbeeld maakt hij dit duidelijk. Vroeger kon je voorkomen dat kinderen boeken lazen waarvan je vond dat ze daar niet aan toe waren, nu is door de komst van internet alles voor iedereen toegankelijk. In dat opzicht lopen de wereld van de jongeren en die van de volwassenen in elkaar over.Dat is een veelzeggende constatering. Het is inderdaad niet te ontkennen dat de jongeren van deze tijd al op jeugdige leeftijd van veel zaken op de hoogte zijn. De grote toegankelijkheid van internet, de informatiebron bij uitstek, speelt daarbij een belangrijke rol.

Bovendien gaan ouders ook op een andere wijze met hun kinderen om. Het is grotendeels uit de tijd dat kinderen tijdens het gesprek dat ouders met de ”visite” hebben in de achterkamer, aan de eettafel of buiten een spelletje moesten doen. Ze mochten er niet bij zijn als de grote mensen met elkaar praatten. Er was een scheiding tussen de wereld van het kind en die van de volwassene.

Diezelfde afscherming van het kinderleven werd ook toegepast als er gezinsuitbreiding werd verwacht. In de meeste gevallen werden de kinderen kort voor de geboorte op de hoogte gesteld van de komst van het nieuwe broertje of zusje. Een kind hoefde immers niet alles te weten. Een kind moest kind kunnen zijn.

In dat opzicht was er een grote eenduidigheid in onze samenleving. In het gezin, de school, de kerk en grote delen van de omgeving was de opvatting dat een kind geen volwassene is, een gegeven.

Met de komst van de virtuele of digitale wereld als het vierde opvoedingsmilieu is er veel veranderd. Het internet, de televisie, de speelfilms en veel andere dingen die tot de digitale wereld behoren, functioneren als medeopvoeder. Dit opvoedingsmilieu is echter niet als zodanig bedoeld. Internet houdt bijvoorbeeld geen rekening met de groei van de langzame emoties. Er vindt via de digitale wereld geen voorbereiding plaats op de volgende fase in de ontwikkeling.

Echtscheiding
Een kind van acht dat iets op internet opzoekt, kan ineens worden geconfronteerd met geweld of met seks. Pats, die schokkende beelden zijn er ineens. Prof. Koops stelt dat in vroeger tijd de kinderen stap voor stap de wereld van de volwassenen werden binnengeleid. Dat was een proces dat ongeveer achttien jaar duurde. Door de beeldtaal van televisie en internet is dat anders geworden. Kinderen beschikken al vroeg over volwasseneninformatie. Ze zijn vroeg rijp en vroeg wijs.

Niet alleen de beeldcultuur zorgt voor de snelle en geforceerde groei naar de volwassenheid. Diverse pedagogen wijzen ook op het gezinsklimaat dat onder meer door echtscheidingen veranderd is. Katja de Bruin, schrijfster van het boek ”Ik moest dit even kwijt”, is daar duidelijk over. Op grond van de vele brieven die ze in de loop van de jaren van pubers ontving, is ze tot de overtuiging gekomen dat ieder kind daar een enorme klap door krijgt.

Helaas behoren scheidingen niet meer tot de zeldzaamheden. Kinderen horen en weten zulke dingen van elkaar. Ook al is het huwelijk van de eigen ouders harmonieus, de wetenschap dat zoiets gebeurt in de naaste omgeving, bij vriendjes en vriendinnetjes, tast het basisveiligheidsgevoel aan. Er zijn veel vroeg ernstige kinderen en jongeren die worstelen met dergelijke problemen. Een aantal van hen kan het leven niet meer aan en heeft professionele hulp nodig.

Seksualisering
Een andere invalshoek betreft de kijk van nogal wat volwassenen op met name meisjes. Voor hen is van bepaalde kant veel belangstelling. Dat is echter een eenzijdige belangstelling die zich beperkt tot de seksualiteit. De seksualisering van de samenleving speelt daarbij een rol. In het taalgebruik, zoals in de uitdrukking ”een lekker ding”, komt dit naar voren.

Die egoïstische uiting van de belevingscultuur hangt ook samen met de veranderde visie op jongeren. Het zijn in de mening van velen geen medemensen meer die bescherming nodig hebben en die nog lang niet aan alle aspecten van de wereld van de volwassenen toe zijn. In plaats van kinderen zijn jongeren in die opvatting volwassenen in zakformaat, die als volwassenen benaderd en aangesproken worden. Dat leidt tot onzekerheid.

Iedereen die kinderen heeft en/of met kinderen en jongeren omgaat, weet dat er heel wat afgetobd wordt. Veel jongeren zitten met zichzelf in de knoop door de ingewikkelde samenleving waarin zo veel tegenstrijdige dingen te zien, te horen en te beleven zijn. Een samenleving waarin je permanent keuzes moet maken tussen wat wel kan en niet kan, wat mag en niet mag.

Toch leven ze in deze wereld. Daarom zijn toewijding en aandacht van allen die bij jongeren betrokken zijn van grote betekenis. Toewijding en aandacht vanuit de Bijbelse waarden en normen, waarbij niet alleen aandacht is voor bepaalde ijkpunten die te maken hebben met het buitenkantleven. Aan authentieke en wijze voorbeeldfiguren hebben onze jongeren dringend behoefte.

De auteur is lid van het college van bestuur van het Hoornbeeck College en van het Van Lodensteincollege. Reageren aan scribent? goedbekeken@refdag.nl.