De door Christian Research voorziene daling in het aantal kerkgangers illustreert treffend de sterke daling van de laatste decennia. Het aantal leden van de Anglicaanse Kerk daalde van 3.000.000 in 1950 tot zo’n 1.500.000 op dit moment. Er zijn weliswaar bloeiende Bijbelgetrouwe gemeenten, maar dat zijn er niet genoeg om de algemene daling te compenseren.De sterke daling in kerklidmaatschap kan worden teruggevoerd op de opkomst van het liberalisme in de negentiende eeuw en de afwijzing van de betrouwbaarheid van de Bijbel. Moralistische prediking verving langzamerhand het evangelie van redding van de eeuwige verdoemenis en overal waar dit gebeurde, was een gewisse ondergang het gevolg. Steeds meer kerkgebouwen worden flats, kantoren of warenhuizen.

Hetzelfde gebeurt in andere belangrijke denominaties. De eens bloeiende methodistische gemeenschap sterft snel uit (750.000 leden in 1950, nu 350.000). Sinds het reddende evangelie van Christus is opgegeven, heeft de Heilige Geest deze denominatie klaarblijkelijk verlaten. Hetzelfde geldt voor de United Reformed Church, eveneens beïnvloed door modernistische theologie (300.000 leden in 1950, nu minder dan 100.000). Het is slechts een kwestie van tijd voordat deze denominatie uitsterft.

Ook in de Baptist Union (ongeveer 150.000 leden) is niets veranderd sinds C. H. Spurgeon deze verliet bij de Downgrade Controversy van 1887-1892. De liberale leiders zien de noodzaak van reformatie niet in. Michael Taylor werd niet onder tucht gesteld toen hij in 1971 de godheid van Christus ontkende op de jaarlijkse BU-vergadering.

Hedendaags
Er zijn echter ook positieve tekenen. John J. Murray beschrijft in zijn boek ”Catch the Vision” (2008, Evangelical Press; het zou in het Nederlands vertaald moeten worden) het herstel van het gereformeerde geloof vanaf de jaren ’50. Overal in het Verenigd Koninkrijk zijn tegenwoordig kerken die bekendstaan om hun uitleggende prediking en evangelisatiedrang. Deze kerken groeien gestaag. Groei kan ook worden opgemerkt in zwarte pinksterkerken.

Deze kerken sluiten aan bij de hedendaagse cultuur. Er is groei als leiders trouw zijn aan de Schrift en tegelijk jonge mensen aanmoedigen. Waar traditie slechts om de traditie wordt vastgehouden, heerst onvruchtbaarheid. Gereformeerde kerken hebben altijd reformatie nodig.

Een andere trek van deze kerken zijn de moslimbekeerlingen, met name uit Iran. Eén gemeente bestaat zelfs voor 25 procent uit ex-moslims, maar vanwege de dreiging van extremisten moet dit niet in de seculiere media komen.

Deze positieve ontwikkelingen hebben de bredere maatschappij echter niet beïnvloed. De achteruitgang van het Evangelie heeft geleid tot een achteruitgang in moreel besef. Een slechte leer resulteert in een slecht leven. Seksualiteit voor het huwelijk werd in de vorige generatie nog als overspel gezien. Nu is het de norm. Samenwonen is normaal en daarmee verbonden heeft het scheidingspercentage een schrikwekkende 50 procent bereikt.

Dit resulteert in enorme schade aan de samenleving. De ontwaarding van de heilige instelling van huwelijk en gezin blijkt uit de sterkere eis om alternatieve samenlevingsvormen te accepteren. De Partnerschapswet uit 2005 en de recente beslissing van het parlement om homoseksuele en samenwonende stellen het recht op adoptie te geven, laten zien hoezeer gelijke rechten worden doorgedreven.

Pas de laatste tijd begint het sommige leiders te dagen dat de afbraak van het gezin ontzettend veel kost. Politici realiseren zich dat dit probleem moet worden aangepakt. In de strijd om het conservatieve leiderschap in november 2005 plaatste zowel David Davies als David Cameron het aan de top van zijn politieke agenda.

Kuyper
In Romeinen 1:18 zegt Paulus dat onrechtvaardigheid voortvloeit uit goddeloosheid. Wat zal het gevolg zijn van de toename in verslaving en criminaliteit, de bewijzen van het geestelijk bankroet van het Westen? Zullen degenen die voortkomen uit gebroken gezinnen zich tot het Evangelie keren of zullen zij evenals hun ouders troost blijven zoeken bij de zonde die hen zo veel ellende bezorgde? Zullen zij nieuw leven in Christus vinden of verleid worden door de groter wordende reeks (occulte) sekten?

Hoe waarschijnlijk is een opwekking in zo’n decadente tijd? We moeten de situatie die voorafging aan de achttiende-eeuwse opwekking niet vergeten. Wij hebben liberalisme; zij hadden deïsme. Wij hebben drugs, zij rum. Wij hebben abortus, zij slavenhandel. Nu wordt het Evangelie veracht, vooral op belangrijke plaatsen. Toen ook. Maar ondanks alle beletselen greep de Heilige Geest op wonderbaarlijke wijze in. En Hij gebruikte het nederige gebed van een handjevol godzalige leiders.

Dennis Peterson klaagt in een artikel in The Churchman over het feit dat we het zicht zijn verloren op de Engelse opwekking van 1859-60, waarbij het lidmaatschap van de Church of England toenam van 18 naar 27 procent van de bevolking. Dit herinnert ons eraan dat een uitstorting van de Heilige Geest een radicale ommekeer kan brengen. Uiteindelijk kan alleen de prediking van het Evangelie verandering bewerken.

Indien ooit, dan zouden we ons nu moeten verenigen in gebed om een opwekking! De decadentie van het Westen vraagt erom. Abraham Kuyper bespreekt in zijn boek over het werk van de Heilige Geest de verharding van de volken. Ik meen dat hij de enige is die op dit onderwerp ingaat. In Zuid-Afrika ontmoet ik onder de zwarte bevolking een heel ander klimaat van openheid voor het Evangelie dan in het Verenigd Koninkrijk. Het zou verschrikkelijk zijn als de Heere het land overgaf aan de verharding. Maar als dit Zijn bedoeling was, waarom zou Hij het gereformeerde geloof dan laten herleven?

De auteur was voorganger in verschillende gereformeerde baptistengemeenten in Engeland en is hoofdredacteur van het tijdschrift Reformation Today.