Die Kerkbode mogelijk onder curatele
De Tijdschriftenmaatschappij ™ van de Nederduitse Gereformeerde Kerk in Zuid-Afrika (NG-Kerk) is feitelijk failliet. Betaalt de kerk de drukkerij niet contant, dan zal haar ambtelijk orgaan, Die Kerkbode, over veertien dagen niet verschijnen.
De kwestie TM stond donderdagavond op de agenda van de NG-synode in Pretoria. De bespreking leverde niet meer op dan de uitspraak toch wel verder te willen gaan. „Een ambtelijke spreekbuis en een jaarboek zijn wezenlijk voor het kerk-zijn.” De synodeleden werden het nog niet eens over een lening van rond de 400.000 euro aan pensioengelden van de Algemene Jeugd Kommissie (AJK), de jeugdbond van de NG-Kerk.
Die Kerkbode is met een leeftijd van 150 jaar en een oplage van 36.000 exemplaren het oudste en grootste Afrikaanse kerkblad. Nadat de pers had geschreven over wanbeheer bij TM en een mogelijk dubbel salaris van hoofdredacteur en bestuurder dr. Frits Gaum, kwam de zaak in een stroomversnelling. Een externe commissie, genoemd naar rechter Eksteen, onderzocht de kwestie.
Conclusie van de commissie: Er zijn wel fouten gemaakt, maar er werd geen geld over de balk gesmeten. Verkeerd beheer kwam eigenlijk voort uit een teveel aan enthousiasme voor het product.
Hoofdredacteur en bestuurder ds. Gaum beleed schuld -„voor u en de Heere”- en zei dat hij verkeerde beslissingen had genomen. De beweringen in de pers waren volgens hem gedeeltelijk juist, maar gedeeltelijk ook zeer onjuist.
Gaum blijft waarschijnlijk wel aan als hoofdredacteur, want noch in de besluitvoorstellen noch in de amendementen is gevraagd hem te ontslaan. Wel liggen amendementen voor om een nieuw uitvoerend bestuur en een nieuwe financieel bestuurder te benoemen. Uit de hoek van enkele zakenlieden die als ouderling naar de synode zijn afgevaardigd, kwam het voorstel tot drastische sanering en ondercuratelestelling van TM. Adverteerders, zo werd donderdagavond bekend, laten na de perspublicaties spontaan hun advertenties achterwege, zodat de inkomsten drastisch zullen dalen.
Hoewel de synode tot donderdagavond laat doorvergaderde, kwam ze er niet uit. Een aanbod van de AJK om 1,5 miljoen uit te lenen om zo de schuld van 4 miljoen rand (380.000 euro) te doen dalen, werd afgezwakt toen bleek dat er vermoedelijk vele miljoenen meer nodig zijn om TM draaiende te houden. Een AJK-vertegenwordiger merkte op dat het hier wel om pensioengelden gaat en dat bij uitlening daarvan toch zekere waarborgen nodig zijn. Ook een voorstel om een half miljoen rand te vragen aan het gelieerde Christelijke Lectuurfonds (CLF) kwam niet aan de orde.
Vrijdag komen er mogelijk nieuwe voorstellen. Ds. Gaum bleek naast zijn predikantensalaris inderdaad een ongeveer gelijk tweede salaris te hebben ontvangen. Het bestuur wist daarvan. Vergoelijkend werd echter opgemerkt dat het bedrijfsleven een dergelijke functie nog beter betaalt dan het dubbele salaris dat ds. Gaum nu kreeg. De vraag kwam ter sprake of de NG-Kerk zich een betrekkelijk luxe veertiendaagse kerkbode nog wel blijvend kan veroorloven.
Tijdens de bespreking van de zogeheten vrouwendienst, eerder op de dag, werd voorgesteld kerkenraden te adviseren om in een vacature bij voorkeur een vrouw te beroepen. De synode reageerde daarop massaal afwijzend, hoewel er in de NG-Kerk veel vrouwelijke kandidaten zijn die graag een beroep zouden ontvangen.